Okręty Royal Navy, XVII-XIX w. (5)

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-08-28, 18:47

Charles Galley (Charles Gally) – okręt 4 rangi, 32/28-działowy dwupokładowiec, prototyp klasy określanej jako „galero-fregaty”. Zbudowany w królewskiej stoczni w Woolwich. Projektant Phineas Pett. Wg Establishment z 1677 winien był nosić 6 x 9-f, 22 x 6-f i 4 działa typu minion. Uzbrojenie rzeczywiste w marcu 1687: 26 x 6-f, 6 x 3-f. Był we flocie Russella w 1692 jako jednostka zwiadowcza, walczył w bitwie pod Barfleur w maju 1692 (dowódca Joseph Waters), należał do zespołu bezpośredniego wsparcia branderów pod La Hougue 23-24 maja 1692. Przebudowany w 1693 w Woolwich na następny okręt tej nazwy i tej klasy.

Wszystkie galero-fregaty miały specyficzną budowę. Prawie wzdłuż całego dolnego pokładu ciągnęły się otwory na wiosła (no i oczywiście znajdowali się tam wioślarze), więc nie było miejsca na żadne działa. Ponieważ ówczesne żaglowce miały silnie wygięte kadłuby (zadarte na dziobie i rufie), więc całkiem z tyłu i całkiem z przodu dolnego pokładu było już na tyle wysoko nad wodą, by dało się wyciąć tam kilka większych furt i umieścić w nich armaty. W sumie liczba dział na dolnym pokładzie była znikoma. W 1676 Charles Galley miał na tym poziomie cztery furty na burcie – dwie blisko dziobu, przed wszystkimi otworami na wiosła, dwie całkiem z tyłu, za tymi otworami. Czyli nosił na dolnym pokładzie maksymalnie 8 dział. Mary Galley była jego trochę pomniejszoną wersją.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-08-29, 17:44

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu JAMES GALLEY (1676). Mam wymiary: sk. 104'0" x 28'1" x gł. 10'2", 436 BM.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-08-29, 20:10

James Galley – okręt 4 rangi, 30-działowy dwupokładowiec klasy określanej jako „galero-fregaty”. Zbudowany przez Anthony’ego Deane w Blackwall. Wg Establishment z 1677 winien był nosić 4 x 9-f, 22 x 6-f i 4 działa typu minion. Uzbrojenie rzeczywiste w marcu 1687: 10 x 6-f, 16 sakerów, 4 x 3-f. Załoga: 200. Wraz z 48-działowym okrętem Portsmouth i 32-działowym Charles Galley stoczył 28.10.1677 w pobliżu Tangeru niezwykle zaciętą walkę z algierskim żaglowcem 38-działowym dowodzonym przez niemieckiego renegata. Okręt algierski poddał się po utracie 160 zabitych (w tym kapitana), ale Anglicy ponieśli też poważne straty – m.in. zginął dowódca James Galley – kmdr George Canning. W wrześniu 1682 okręt James Galley, którym tym razem dowodził przyszły admirał, Clowdisley Shovell, współdziałając z 34-działowym Sapphire, zdobył algierski żaglowiec 32-działowy Half-moon, na pokładzie którego porucznikiem był angielski renegat (został zaraz po walce powieszony). W 1691 James Galley należał do operującej na kanale La Manche floty adm. Russella. Rozbił się 26.11.1694 po wejściu na mieliznę Longsand Head (estuarium Tamizy), w trakcie rejsu z Downs do Leith. Pilota skazano na 6 lat więzienia, dowódcę na utratę całej pensji i 300 funtów grzywny.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-08-30, 18:06

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu TIGER (1681). Mam wymiary: pk. 123'8" sk. 104'0" x 32'8" x gł. 13'8", 590 BM.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-08-30, 19:36

Tiger (Tyger) – okręt 4 rangi, dwupokładowiec 46/40-działowy, zbudowany w królewskiej stoczni w Deptford przez gruntowaną przebudowę poprzedniego okrętu tej nazwy, wczesnej fregaty z 1647. Wg Ustalenia z 1685 miał nieść na pokładzie dolnym 20 x 9-f, na górnym 18 sakerów, na rufowym 8 obciętych sakerów. Uzbrojenie rzeczywiste w marcu 1687: 18 x 9-f, 17 sakerów, 8 obciętych sakerów. Uzbrojenie rzeczywiste w 1696: na pokładzie dolnym 18 x 9-f, na górnym 18 sakerów, na rufowym 6 obciętych sakerów. Załoga: 230. W 1690 służył w Indiach Zach. i brał udział w nieudanym ataku na Gwadelupę. W 1692, kiedy jego dowódcą był kmdr Thomas Coall, walczył u wybrzeży Irlandii. W 1693, kiedy jego dowódcą był kmdr Thomas Sherman, znów służył w Indiach Zach. i uczestniczył w zakończonym klęską ataku na Martynikę. W 1702 przebudowany w stoczni Richarda Wells, w Rotherhithe na następny okręt tej nazwy, zwodowany w kwietniu 1703.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-08-31, 18:29

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu ESSEX (1679). Mam wymiary: pk. 150'2" sk. 120'9" x 40'1" x gł. 16'9½", 1032 BM.
Panie Krzysztofie, jeśli można, te obcięte sakery to były rzeczywiście obcięte, czy jak ?
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-08-31, 20:53

Essex – okręt 3 rangi, dwupokładowiec 70/62-działowy zbudowany w 1679 w stoczni Henry’ego Johnsona w Blackwall. Clowes i Lavery podają 150’2” x 134’0” x 40’0” x 16’9,5”, 1072 tony, załoga 460. Colledge widzi go jako okręt o tonażu 1059 ton. Uzbrojenie planowane: 26 x 32-f, 26 x 12-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. Uzbrojenie rzeczywiste w 1688, około 1694 i w 1696 (więc zapewne stałe): 22 x 32-f, 4 x 18-f, 26 x 12-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. Uczestniczył w bitwie pod Barfleur w maju 1692 (dowodził nim wtedy John Bridges). Przebudowany w 1698/1700 w stoczni firmy John & Richard Wells w Rotherhite na następny okręt tej nazwy, zwodowany w maju 1700.

Działa obcięte w stosunku do długości normalnie przyjmowanej dla danego typu zwano „cutt”. Pochodziły one z dwóch grup. Jedna złożona była z armat specjalnie tak projektowanych, aby były nadzwyczaj krótkie (cel oczywisty – radykalne zmniejszenie masy bez spadku kalibru); ta grupa pochodzi z XVII wieku. Natomiast już przed połową XVI wieku na angielskich okrętach (co nie znaczy, że tylko na nich) wstawiano działa „cutt” z drugiej grupy. Ówcześni ludwisarze nie mogli się uporać z pękaniem luf u wylotu. Najpierw próbowano osobnych opasek wzmacniających, potem odlewano specjalne zgrubienie (głowę), ale do końca nie opanowano całkiem tego problemu. Przyczyny (poza fizyką – miejsce największej zmiany ciśnienia gazów prochowych wzdłuż długości lufy) leżały po stronie złych projektów i złych odlewów. Kiedy już działo pękło, można je było wyrzucić czy użyć w charakterze balastu – marnotrawstwo; przetopić na nowe – strasznie kosztowne i czasochłonne; w końcu - zrobić „obrzyna”. Wiadomo, że obcięcie dużego działa wielką ręczną piłą zajmowało ekipie trzech ludzi (dwóch piłowało, jeden odpoczywał; ale ten podział pracy nie obowiązywał – jak w trójkach robotniczych mojej młodości - przez całą szychtę) dwa dni. W sumie efekt najszybszy i niemal najtańszy, dający od razu nowe, sprawne działo.
Dla przykładu – okręt Tyger, przy którym wymieniłem te obcięte armaty, miał w 1696 w sumie 24 działa typu saker: 2 o długości 9,5 stopy, 4 o długości 8 stóp, 10 o długości 7,5 stopy, 2 o długości 7 stóp. Te były wszystkie „normalne”. Natomiast jako „cutt” klasyfikowano szóstkę o długości zaledwie 5 stóp. Brak przy tym informacji, czy tak były od początku zaprojektowane, czy też chodzi o autentyczne obrzyny. Wg zestawienia artylerii okrętowej z 1688 kolubryny (18-f) zwykłe miały długości 8, 8.5, 10, 11 stóp, a obcięte – 6 stóp, pół-kolubryny zwykłe 8, 8.5, 10 stóp, a obcięte – 6 stóp, sakery zwykłe miały 8, 9 i 10 stóp, a obcięte – 6 stóp. Aby nie było, że wszystko co obcięte musiało mieć 6 stóp: w tym samym zestawieniu zwykłe działa typu minion miały 8 stóp, a obrzyny – 5.5 stopy. Dawało to taką oszczędność na masie, że gdy np. najcięższa kolubryna z tego spisu ważyła 54 cetnary, to obcięta - tylko 20 cetnarów. Oczywiście nic za darmo – jak to było później z karonadami, płacono spadkiem zasięgu; w kolubrynie zwykłej używano wtedy 10-funtowego ładunku miotającego, a w obciętej zaledwie 4-funtowego.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-09-01, 18:07

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu NORTHUMBERLAND (1679). Mam wymiary: pk. 152'11¾" sk. 121'4" x 40'2" x gł. 17'0", 1041 BM.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-09-01, 19:48

Northumberland – okręt 3 rangi, dwupokładowiec 70/62-działowy zbudowany w 1679 w stoczni Francisa Bayley (Bailey, Baylie) w Bristolu. Clowes i Lavery podają 152’0” x 137’0” x 40’4” x 17’0”, 1050 ton, załoga 460. Uzbrojenie planowane: 26 x 32-f, 26 x 12-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. Uzbrojenie rzeczywiste w 1688 i około 1694: 22 x 32-f, 4 x 18-f, 26 x 12-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. Uzbrojenie rzeczywiste w 1696: 22 x 32-f, 4 x 18-f, 26 x 9-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. W 1691 wchodził w skład floty adm. Russella i ledwo uniknął zagłady we wrześniu, po wpędzeniu przez sztorm na mieliznę. Uczestniczył w bitwie pod Barfleur w maju 1692 (dowodził nim wtedy kmdr Andrew Cotten czy Andrew Cotton). Przebudowany w 1701/1702 w królewskiej stoczni w Chatham na następny okręt tej nazwy.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-09-02, 17:52

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów kutrów DOLPHIN (wynajęty 1793), SANDWICH (wynajęty 1798) oraz HIRONDELLE (wynajęty 1801).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-09-02, 20:18

Dolphin – kuter 12-działowy o tonażu 92 lub 93 tony, uzbrojony w 8 x 3-f i 4 karonady 12-f. Wynajmowany przez Royal Navy od 30.03.1793 do 4.06.1801 (być może w cywilu nosił nazwę Dart). Z tą ostatnią datą zakupiony przez marynarkę. Wymiary 58’0” x 20’0,5” x 8’6”. Załoga: 36. Jako regularny okręt Royal Navy nosił 6 x 3-f i 4 karonady 12-f. Sprzedany w 1802.

Sandwich – kuter 12-działowy o tonażu 111 ton, uzbrojony w 2 x 4-f i 10 karonad 12-f. Wynajmowany przez Royal Navy od 23.05.1798 do 14.06.1799. Pochwycony koło Barcelony przez francuską fregatę 40-działową Créole albo przez lugier 16-działowy Affronteur. Wcielony bez zmiany nazwy (zapisywanej jednak czasem też w formie Sandwick) do marynarki francuskiej jako kuter 8-działowy (8 x 4-f; od marca 1802 miał 4 x 4-f i 8 karonad). Odbity przez Anglików 15.10.1803 i zwrócony właścicielowi.

Hirondelle – kuter 14-działowy o tonażu 169 ton, uzbrojony w 2 x 4-f i 12 karonad 12-f. Wynajmowany przez Royal Navy od 20.03.1801 do 19.10.1801.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-09-03, 18:06

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu ESSEX (1679). Mam wymiary: pk. 150'2" sk. 120'9" x 40'1" x gł. 16'9½", 1032 BM.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-09-03, 19:13

Nie sądzę, abym mógł coś jeszcze dodać do odpowiedzi z 31 sierpnia.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-09-04, 17:52

Witam, Panie Krzysztofie, przepraszam za to powtórzone pytanie, 1 września miałem awarię komputera (kondensatorki się 'wypuczyły') i później trochę się pogubiłem przy odzyskiwaniu danych

.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu EXPEDITION (1679). Mam wymiary: pk. 152'1" sk. 121'0" x 40'9" x gł. 17'0", 1069 BM.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-09-04, 19:40

Expedition – okręt 3 rangi, dwupokładowiec 70/62-działowy zbudowany w królewskiej stoczni w Chatham. Clowes i Lavery podają długość kilu 120’0” i tonaż 1059 ton, załoga 460. Colledge widzi go jako okręt o tonażu 1116 ton. Uzbrojenie planowane: 26 x 32-f, 26 x 12-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. Uzbrojenie rzeczywiste w 1688: 22 x 32-f, 4 x 18-f, 26 x 12-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. Uzbrojenie rzeczywiste około 1694: 22 x 32-f, 4 x 18-f, 26 x 9-f, 14 sakerów, 4 x 3-f. Uzbrojenie rzeczywiste w 1696: 18 x 32-f, 4 x 18-f, 24 x 9-f, 12 sakerów. Uczestniczył w bitwach pod Beachy Head w czerwcu 1690 (dowódca John Clements), pod Barfleur w maju 1692 (dowódca Edward Dover; okręt poważnie uszkodzony na skutek wybuchu własnego działa, który wywołał pożar ładunków prochowych i eksplozję na forkasztelu). 23.08.1697 stoczył na południowy zachód od wysp Scilly nierozstrzygniętą walkę (dowódca James Stewart) z dwoma liniowcami Francuzów w dość niecodziennych okolicznościach. Przebudowany w 1699 w Chatham na następny okręt tej nazwy.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-09-05, 18:22

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów kutrów EARL SPENCER (trzy jednostki wynajęte w okresie 1799-1803).
Panie Krzysztofie, jeśli można, co to były za niecodzienne okoliczności walki EXPEDITION w dniu 23.08.1697 ?
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.