Francuskie okręty spod żagla i pary (3)

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
W "Repertoire ..." oprócz opisywanego przez Pana Lealdade/Loyauté znalazłem inne jednostki mające coś wspólnego z wojną Francji z Portugalią w 1831: Amazone, Don Jao 1er, Don Pedro. Poproszę o ich opisanie.
Pozdrawiam Janusz.

[Krzysztof Gerlach]

Comte – liniowiec 4 rangi, czyli fregata 1 rzędu, fregato-liniowiec 40/44-działowy. Budowany w Breście od 1676, zwodowany w 1677. Tonaż 410 ton, 102’ (lub 112’) x 31’ (lub 29’) x 13’. Projektant P. (Le) Brun. Uzbrojenie: 40-44 dział. W tym ostatnim przypadku na pokładzie dolnym 20 x 12-f, na górnym 20 x 6-f, na rufowym 4 x 4-f. Zamówiony w 1675, wówczas planowano dla niego nazwę Fidéle. Przemianowany na Comte 28.04.1677. Skreślony z listy floty w 1698 lub 1699.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Krzysztof Gerlach]

Nie było wojny Francji z Portugalią w 1831 r. W latach 1829-1834 trwała w Portugalii wojna domowa. Wtrącały się do niej – bezpośrednio lub pośrednio - prawie wszystkie państwa europejskie, w tym Francja. Francuzi i Anglicy popierali liberałów przeciwko konserwatystom. Kiedy Francuzi wpływali na Tag, w stolicy panowali konserwatyści, zabranie ich okrętów było zatem na rękę liberałom. Francja jednak nie prowadziła wojny, więc zajęcie tych jednostek miało bardzo wątpliwe podstawy prawne. Stąd Francuzi zobowiązali się w traktacie podpisanym 14.07.1831, że Portugalczycy będą mogli zagarnięte okręty później odkupić. Kiedy wojna się zakończyła, triumfowali liberałowie, sprzymierzeńcy Francji – dlatego część jednostek powróciła do Portugalii.

Amazone – fregata portugalska Amasona, zwodowana około 1798 w Para w Brazylii. Wyporność pełna 1500 ton. Długość dolnego pokładu 48,2 m, szerokość 12,04 m, wysokość boczna 8,53 m. Załoga: 349/266. Uzbrojenie pierwotne: 38 x 18-f, 8 x 12-f, 8 haubic 18-f. W 1831 miała 42 działa, potem niosła 16 x 18-f i 14 karonad. Zajęta przez Francuzów na Tagu 11.07.1831 i doprowadzona do Brestu. We francuskich dokumentach występowała pod nazwą Amazone. Służyła we francuskiej flocie, ale nie figurowała na jej oficjalnych listach. Sprzedana w 1836 lub 1838, prawdopodobnie na rozbiórkę.

Dom Jao I (nie „don” – to po hiszpańsku; zaś po portugalsku „dom”) – 24-działowa korweta portugalska, zwodowana w Damao 9.10.1828. Wyporność pełna 516 ton. Wymiary standardowe: 45,54 x 10,56 x 6,27 m. Załoga: 161. Uzbrojenie: 24 działa, w tym karonady 32-f. Zajęta przez Francuzów na Tagu 11.07.1831 i doprowadzona do Brestu. Służyła we francuskiej flocie, ale nie figurowała na jej oficjalnych listach. We wrześniu 1834 odsprzedana Portugalczykom, którzy utrzymali ją w służbie do 1874.

Dom Pedro – 16-działowy bryg portugalski (o 18 furtach) Dom Pedro Primeiro, zwodowany w 1830. Zajęty przez Francuzów na Tagu 11.07.1831 i doprowadzony do Brestu we wrześniu 1831. Służył we francuskiej flocie pod nazwą Dom Pedro (nie „don”), ale nie figurował na jej oficjalnych listach. We wrześniu 1834 odsprzedany Portugalczykom, którzy utrzymali go w służbie do 1843.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź w sprawie okrętów, jak też nakreślenie sytuacji z politycznej z tego okresu w tym zakątku Europy.
Poproszę o opisanie jednostek: Aime (1795), Courageuse/Ceres (1795), Dorade (1795).
Pozdrawiam Janusz.

PS. Panie Krzysztofie proszę pominąć Courageuse/Ceres. Była ona opisywana przez Pana przy typie Etna.
Przepraszam.

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu PRINCE = CHEVAL MARIN (1664 ?).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Aimée – wg niektórych źródeł cywilny szkuner zbudowany w Honfleur w 1792, ale być może tożsamy z cywilnym Bien Aimée o nośności 28 ton, zwodowanym w Honfleur już w 1788. Zakupiony przez marynarkę wojenną w kwietniu 1793 i wprowadzony do służby w maju 1793 jako awizo. Nośność 25 ton (w 1803 określana na 36 ton). Załoga: 37. Uzbrojenie: 2 x 2-f, w 1794 przezbrojony w 4 x 4-f, od 1798 niósł 4 x 3-f. Do 1796 awizo to było zatrudnione przy eskortowaniu statków kupieckich między Dieppe, Cherbourgiem, Boulogne, Hawrem i Ouistreham. Sprzedane w styczniu 1803 w Hawrze. Odkupione lub zarekwirowane w sierpniu 1803 w Hawrze i wcielone jako Transportowiec Nr.222 Aimée. Wycofane z eksploatacji w 1807.

Dorade – zdania na temat tej łupinki są wysoce podzielone.
Według „Répertoire...”, kanonierka służąca w okresie 1795-99; od 1795 Département du Var; od 1795 Assaillante; zdobyta przez Hiszpanów (czyli sprzymierzeńców! - KG) 3.06.1799.
Wg Roche’a, awizo wprowadzone do służby w Dunkierce w 1795. Uzbrojenie: 12 x 3-f. Zdobyte przez Anglików pobliżu wyspy Riou 2.06.1799, podobno pod hiszpańską banderą.
Wg Demerliaca chodzi o trzy (może dwa?) różne żaglowce tej nazwy:
1) szkuner wprowadzony do służby w Dunkierce w końcu 1794 lub na początku 1795; uzbrojony w 12 x 4-f, od 1796 w 12 x 3-f; wycofany w 1797 w Dunkierce i rozebrany w 1798.
2) 4-działowy bryg nieznanego pochodzenia (być może ex-stara tartana-kanonierka Assaillante), wprowadzony do służby w maju 1799 w Tulonie, zdobyty przez Anglików 3.06.1799.
3) tartana handlowa, zbudowana w Tulonie, zakupiona przez marynarkę wojenną w czerwcu 1793 i wcielona jako kanonierka. Uzbrojona w 2 x 12-f i 2 x 6-f, od czerwca 1794 w 2 x 8-f i 2 x 6-f. W 1793 lub 1794 przemianowana na Département du Var, w maju 1795 przemianowana na Assaillante. Od 1797 eksploatowana jako awizo uzbrojone (od 1798) w 4 x 6-f, z załogą 46 ludzi. W styczniu 1799 jednostka została zdobyta przez Tunezyjczyków i najwyraźniej odzyskana. W sierpniu 1800 odpłynęła do Egiptu. Dalsze losy nie są znane, skreślona z listy floty.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Krzysztof Gerlach]

Cheval Marin – liniowiec 4 rangi, czyli fregata 1 rzędu, fregato-liniowiec 44/46-działowy. Budowany w La Ciotat od 1664, zwodowany w czerwcu 1666. Tonaż 600 lub 750 ton, 120’ (lub 122’) x 34’ (lub 32’8”) x 12’4” (lub 13’). Projektant Laurent Coulomb. Uzbrojenie: na pokładzie dolnym 20 x 12-f, na górnym 20-22 x 8-f, na rufowym 4 x 4-f. Potem 18 x 18-f, 20 x 8-f, 4 x 4-f. Załoga: 266. Zamówiony w 1664, wówczas planowano dla niego nazwę Prince, ale już w kwietniu 1665, czyli na przeszło rok przed wodowaniem, zdecydowano się nazwać go Cheval Marin. Służył na Morzu Śródziemnym. Wycofany z eksploatacji w 1724 lub 1727, potem hulk, rozebrany w 1729.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Poproszę o opisanie jednostek: Corsaire (1787) i Soucieuse (1793).
Pozdrawiam Janusz.

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu LEGER (1679).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Léger – liniowiec 4 rangi, czyli fregata 1 rzędu, fregato-liniowiec 40-działowy. Zbudowany w Hawrze, wprowadzony do służby w 1679. Projektant Étienne Salicon. Tonaż 410 ton. Na pokładzie dolnym działa 12-funtowe. Wycofany z eksploatacji w 1692 lub 1696.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Krzysztof Gerlach]

Corsaire. Odnoszę wrażenie, że o tym żaglowcu już pisałem na FOW.
Była to korweta Maréchal de Castries, zbudowana w Nowym Jorku w latach 1781-1783 przez Johna Peck, zakupiona przez króla francuskiego w lutym 1785 (lub w 1787) i w lutym 1787 wypożyczona kompanii żaglowców pocztowych (Zarządowi Jednostek Pocztowych). Kursowała pomiędzy Hawrem, Indiami Zach. i Nowym Jorkiem. W listopadzie 1788 zwrócona marynarce wojennej. Tonaż 250 ton, długość 107 stóp. Uzbrojenie: 18 x 6-f. W 1790 krążyła u pn.-zach. wybrzeży Francji, w lutym 1791 wysłana na Martynikę. Teoretycznie przemianowana (we Francji) 29.09.1792 na Corsaire, ale faktycznie nigdy nie zdążyła nosić tej nazwy. W październiku 1792 wywiesiła białą banderę Burbonów, a 11.01.1793 odpłynęła z Martyniki na Trynidad, gdzie jej rojalistycznie nastawieni oficerowie oddali ją Hiszpanom.

Soucieuse.
Korweta 22-działowa budowana w Basse-Indre (Nantes) od grudnia 1793, zwodowana w sierpniu 1794. Projektant Pierre Degay. Początkowo planowano nazwać ją Heureuse, od listopada 1793 myślano o nazwie Sans Culotine, w marcu 1794 zdecydowano się na nazwę Sans Culotide (Sans Culottide), pod którą została zwodowana. Uzbrojenie: 22 x 6-f. Załoga: ponad 160. W 1794 służyła jako eskortowiec. Przemianowana na Soucieuse dopiero 30.05.1795. Od 1797 służyła w charakterze transportowca, od kwietnia 1804 była magazynem prochu w Breście. Skreślona z listy floty w 1807. Rozebrana w 1816.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Poproszę o opisanie trzech jednostek o tej samej nazwie: Serin (1770, 1787 i 1802).
Pozdrawiam Janusz.

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu HASARD = HAZARDOUS (zdobyty przez Anglików 1703).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Serin – korweta 14-działowa, budowana w Rochefort od maja lub czerwca 1770, zwodowana 2.03.1771. Nośność 200 ton, tonaż 258 ton, wyporność około 400 ton, wymiary 99’ x 26’ x 12’8”. Projektant Henri Chevillard. Uzbrojenie: 14 x 6-f. Załoga: 80-100. W okresie lipiec/sierpień 1783 przystosowana do roli pocztowego okrętu transatlantyckiego (z załogą 43 ludzi) i we wrześniu przemianowana na Courrier de l’Europe. Jednostka sprzedana już w styczniu 1789 i ostatni raz wspominana w 1790, a/albo skreślona z listy floty dopiero 1797.

Serin – bryg-awizo budowany w Bayonne od grudnia 1787, zwodowany w 1788. Nośność 134-180 ton, wyporność 286-332 tony, wymiary 84’ x 24’ x 11’6”. Projektant Raymond-Antoine Haran. Uzbrojenie: 6 x 4-f. Zdobyty przez Anglików w pobliżu San Domingo 31.07.1794 i wcielony do Royal Navy bez zmiany nazwy, jako 14-działowy bryg-slup o tonażu 267 ton. W sierpniu 1796 zaginął w Zatoce Honduraskiej, po wypłynięciu z Jamajki 26.07.1796.

Serin – bryg 16-działowy, teoretycznie budowany w Tulonie od 1802 (zamówiony w grudniu 1800). Dane projektowe: nośność 164 tony, wyporność 350-391 ton, wymiary: 30,00 (lub 32) x 8,60 (lub 8,7) x 4,30 m; załoga: 84-141; uzbrojenie: 14 karonad 24-f i 2 x 8-f. Budowy nie dokończono (a praktycznie nawet jej na dobre nie zaczęto) z powodu braku odpowiedniego drewna konstrukcyjnego. Zamówienie anulowano w 1804.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Krzysztof Gerlach]

Hazard (Hasard, Hazardeux, Hasardeux) – liniowiec 3 rangi, 50/52-działowy, zwodowany w Lorient w 1699. Dwupokładowiec o 12 furtach w dolnej baterii. Tonaż 725 ton, wymiary 128’ x 35’6” x 14’. Projektant Pierre Coulomb. Uzbrojenie nominalne: na pokładzie dolnym 22 x 18-f, na górnym 24 x 12-f, na rufowym 6 x 6-f. Uzbrojenie rzeczywiste: 48-52 dział. Załoga: 350. Wprowadzony po raz pierwszy do aktywnej służby w 1703. Zdobyty przez Anglików w listopadzie 1703 i wcielony do Royal Navy pod nazwą Hazardous (lub Hazardous Prize), jako okręt 4 rangi, dwupokładowiec 54-działowy o wymiarach 137’ x 38’ x 15’ i tonażu 875 ton, z załogą 320/240, uzbrojony na pokładzie dolnym w 22 x 18-f, na górnym 22 x 12-f, na rufowym 8 x 6-f, na dziobowym 2 x 6-f. Wszedł na mieliznę i rozbił się w pobliżu Portsmouth 19.11.1706.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu SERIEUX (1679).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.