Francuskie okręty spod żagla i pary (1)

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-12-30, 14:30

Trzy 74-działowce typu Cesar, wszystkie zbudowane w Tulonie: Cesar – zwodowany 3.08.1768; Destin – zwodowany 21.10.1777; Zele – zwodowany 1.07.1763.
Projektant Joseph-Marie-Blaise Coulomb. Około 1500 ton, 55,25 x 14,14 x 6,96 m. Uzbrojenie: 28 x 36-f, 30 x 18-f, 16 x 8-f. Poszczególne jednostki różniły się nieco wymiarami (głównie głębokością oraz długością pokładu rufowego i dziobowego).
Cesar niósł dodatkowo 6 haubic 18-f. Walczył w wojnie o niepodległość Ameryki w okresie 1778-1782. Został zdobyty przez Anglików w bitwie pod Les Saintes 12.04.1782 i zaraz potem wyleciał w powietrze (400 zabitych, w tym dowódca oraz 50 Anglików załogi pryzowej).
Destin opisany poprzednio.
Zele walczył w wojnie o niepodległość Ameryki w okresie 1778-1782, m.in. w bitwie pod Chesapeake 10.04.1782. Służył aktywnie także 1794-1804, od 1805 hulk o nazwie Reserve, rozebrany 1806.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-12-30, 14:32

Fregaty typu Concorde z datami wodowania: Concorde (3.09.1777); Courageuse (28.02.1778); Hermione (28.04.1779).
32-działowa fregata Fee klasy de 12, zwodowana w Rochefort 19.04.1780, miała bardzo zbliżone wymiary główne i tego samego projektanta, ale zalicza się ją do typu Ceres. Skreślona z listy floty już w 1789 (z powodu gnicia) i rozebrana 1790.
Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2006-12-30, 16:18

Panie Krzysztofie poproszę o opisanie losów okrętów typów Concorde i Ceres. Janusz.

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2006-12-30, 16:19

Dobry wieczór, dziękuję za typ Cesar.
Dlaczego typ Cesar nazywał się Cesar a nie Zelee ?
Bardzo proszę także o opis danych i losów fregat de 8: MIGNONNE (1767) i ETOILE (1766).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-12-30, 20:03

Concorde zbudowana w Rochefort. Stoczyła wiele udanych walk z Brytyjczykami 1778-1783, zdobyta przez nich 15.02.1783 na Antylach i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. W aktywnej służbie 1783, wielki remont 1790-93, ponownie w aktywnej służbie 1793-1807. Sprzedana 1811.

Courageuse zbudowana w Rochefort. Zdobyta przez Anglików 18.06.1799 pod Tulonem i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Używana tylko do podrzędnych zadań, najpierw jako tymczasowe koszary. Przemianowana na Lutine 12.11.1799 i klasyfikowana jako slup. Potem okręt-więzienie na Malcie lub w Gibraltarze. Sprzedana na Morzu Śródziemnym w 1802.

Losy Hermione opisane wcześniej.

Ceres zwodowana w Rochefort 24.11.1779. Uczestniczyła w wojnie o niepodległość brytyjskich kolonii w Ameryce. Rozebrana 1787.

Losy Fee opisane wcześniej.

Krzysztof Gerlach

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-12-30, 20:04

Nie było przepisów określających metodę nadawania nazw typom okrętów. Często decydował zupełny przypadek. Poza tym trzeba pamiętać, że dla jednostek francuskich ja dysponuję w przeważającej mierze datami od położenia stępki, a nazwa typu mogła już być sformułowana (nie musiała!) na etapie zamówienia. Zdarzało się, że okręty zamówione równocześnie były budowane w dużych odstępach czasowych i niekoniecznie w kolejności wymienionych nazw. Najczęściej wprawdzie na etapie zamówienia nie określano jeszcze w ogóle nazw, ale mogło też nie być mowy o typie. Na przykład czasem po wielu latach nakazywano budowę kolejnego okrętu (lub nawet kilku) wg planów pojedynczego żaglowca, który w służbie spisywał się szczególnie dobrze. Tylko od fantazji urzędnika zależało, jak zdefiniuje powstały w ten sposób typ. Poza tym w czasach żaglowców nie było jeszcze takiego zamiłowania do skrupulatnej biurokracji i ewidencjonowania wszystkiego. Część nazw typów to pomysły klasyfikacyjne badaczy z następnych stuleci.

26-działowe fregaty Mignonne i Etoile, klasy de 8, budowane w Tulonie, tworzyły być może we dwie typ Mignonne. Około 500 ton, 39,70 (Mignonne) i 39,46 (Etoile) x 10,40 x 5,12 (Mignonne) i 5,31 (Etoile) m. Uzbrojenie: 26 x 8-f (Mignonne dodatkowo 4 x 4-f).
Mignonne zwodowana 25. lub 26.04.1767. W 1794 przeklasyfikowano ja na korwetę. Zdobyta przez Anglików w porcie Korsyki 10.08.1794 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. W aktywnej służbie 1794-1797. Spalona jako już bezużyteczna 31.07.1797.
Etoile zaczęto budować w 1766. W lutym 1767 przemianowano ją na Fine, i jeszcze w tym samym roku wstrzymano budowę.
Ich przynależność do wspólnego typu nie jest pewna. Projektantem Etoile był Noel Pomet lub Doumet. Mignonne skonstruował Claude Saucillon (Saussillon), wg jednych relacji na podstawie planów Doumeta, wg innych na podstawie własnych.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2006-12-30, 22:43

Panie Krzysztofie poproszę o podanie dat wodowań: Adroit(1690), Perle(1691),Africain, Aigle, Favori(1692), Bon, Capable, Mignon, (1693), Mutine, Solide, Temeraire, Volontaire(1695), Avenant, Mercure,Triton(1696),Hasardeux(1699),Fendant, Sage(1701), Triton(1703), Auguste, Fidele, Jason, Rubis(1704), Mars(1705), Bourbon, Dauphine(1706). Janusz

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2007-01-01, 14:42

Adroit – 08.1691; Perle – w służbie od 1690; Africain – 1692; Aigle – 1692; Favori – w służbie od 1692; Bon – 17.08.1693; Capable – 1693; Mignon – 07.1693; Mutine – 28.05.1695; Solide – 10.09.1695; Temeraire – 06.1695; Volontaire – 1695; Avenant – 11.1696; Mercure – 7.12.1696; Triton – 1697; Hazardeux – 1699; Fendant – 1700; Sage – 1702; Triton – 1705; Auguste – 3.05.1704; Fidele – 01.1704; Jason – 2.05.1704; Rubis – 21.01.1704; Mars – 12.1705; Bourbon – 1706; Dauphine – 23.03.1706.
Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2007-01-01, 14:45

Dziękuję za odpowiedź. Panie Krzysztofie poproszę o wyjaśnie przyczyn niezbudowania 2 okrętów, oraz o podanie też ich danych i uzbrojenia jakie miały posiadać: Inflexible 112 dz.(1751), Majesteux 114 dz. (1757). Janusz.

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2007-01-01, 15:42

Witam, dziękuję za wyjaśnienia.
Bardzo proszę o dane i losy okrętu liniowego AUGUSTE (1704).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2007-01-01, 18:39

Majestueux zaczęto budować w Tulonie w 1757. Miał zostać zrealizowany wg projektu, którego autorem był Chapelle (niektórzy uważają, że Coulomb). Początkowo jego budowę opóźniał brak wolnej pochylni, w 1759 całkowicie zaniechano prac.

Inflexible – nie znam. Wydaje mi się, że może tu chodzić o trójpokładowiec 112-działowy Indomptable, projektu Francoisa Coulomba, którego budowę zaczęto w Tulonie w 1751 (wg innych w 1757) i zarzucono ostatecznie w 1759 lub 1761.

Nie mam ich dokładniejszych danych.
Poza rozmaitymi, drobnymi przeszkodami indywidualnymi, głównym powodem zaniechania budowy tych okrętów stała się czasowa rezygnacja Francuzów z okrętów trójpokładowych w ogóle. W 1761 Jacques-Luc Coulomb napisał obszerną analizę ich wad (multum) i zalet (nie znalazł prawie żadnej). Poza tym był to okres upadku francuskich finansów i francuskiej marynarki po klęskach wojny siedmioletniej 1756-1763. Trójpokładowce były najkosztowniejszymi jednostkami. Dla okrętów nowej generacji należało najpierw wybudować nowe stocznie z większymi pochylniami. Trójpokładowce nie pasowały też do chwilowej strategii francuskich dowódców – jak najwięcej manewrować i jak najszybciej uciekać. W rezultacie Francuzi nie zwodowali żadnego liniowca trójpokładowego między 1724 a 1759 rokiem, zaś w dwudziestoleciu 1759 –1779 w sumie zaledwie trzy.

Krzysztof Gerlach

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2007-01-01, 18:40

54/60-działowy dwupokładowiec Auguste zwodowano 3.05.1704 w Breście. Projektant Etienne Hubac. Około 800 ton, 44,5 x 11,9 x 5,8 m. Załoga: 400. Uzbrojenie: 24 x 18-f, 26 x 8-f, 8 x 4-f. Miał na burcie 12 furt w dolnej baterii, 13 w górnej i 4 na pokładzie rufowym.
Walczył z okrętami angielskimi 1704-1705. Zdobyty przez Anglików 19.08.1705 i wcielony do Royal Navy jako August/Auguste. Wyrzucony przez sztorm na brzeg wyspy Anholt 10.11.1716 i stracony.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2007-01-01, 21:39

Panie Krzysztofie poproszę o podanie dat wodowań okrętów Assure i Prudent. Oba były jednego typu i oba zdobyte zostały przez Anglików 22-23.02.1702 w Vigo. Janusz

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2007-01-01, 22:24

Zarówno Assure jak Prudent zostały zwodowane w Tulonie w 1697. Nie mam jednak dla nich dokładniejszych dat.
Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2007-01-01, 22:50

Panie Krzysztofie czy Oriflamme(wod.1699) i wspomniane przeze mnie Assure i Prudent miały te same wymiary i czy są to okręty jednego typu. Janusz

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2007-01-01, 23:45

60-działowe Assure i Prudent z 1697 tworzyły typ Assure. Około 1000 ton, 45,50 x 12,30 x 5,47 m. Projektant Francois Coulomb. Załoga: 380 lub 390. Uzbrojenie: 24 x 24-f, 26 x 12-f, na pokładzie rufowym i dziobowym łącznie 6 lub 10 x 6-f. Były dwupokładowcami z 12 (wg jednych autorów) lub 13 (wg innych) furtami na burcie w dolnej baterii.

Natomiast 60/62/64-działowy Oriflamme, zwodowany 02.1700, miał wprawdzie bardzo zbliżone wymiary – 1000 ton, 45,50 x 12,35 x 5,52 m, tego samego projektanta, załogę (380 ludzi), lecz uzbrojenie: 24 x 18-f, 26 x 12-f, 10 x 6-f i na pokładzie rufowym 4 x 6-f. Przede wszystkim przypuszcza się jednak, że był swojego rodzaju trójpokładowcem – z bardzo niewieloma działami na trzecim od dołu pokładzie i z symboliczną baterią (4 działa 6-funtowe) na pokładzie rufowym. Ta wysoko ustawiona bateria zmusiła do zmiany wagomiaru dział na najniższym pokładzie z przewidzianych tam 24-funtówek (jak w typie Prudent) na 18-funtówki. W sumie chyba kompletnie nieudany eksperyment, ale okręt za szybko spłonął, by zachowało się więcej komentarzy eksploatacyjnych z tamtych czasów.

Krzysztof Gerlach