Kiedy wszystko było pierwsze...

[W M Wachniewski]

Poniżej zamieszczam coś w rodzaju dziennika PMH i PMW z czasów, kiedy obie te marynarki stawiały na morzach i oceanach PIERWSZE kroki. Rzecz została swego czasu przygotowana przeze mnie "na zaś" żeby w razie potrzeby mogła służyć różnym osobom młodszym "stażem" ode mnie, hobbisty od lat niemal czterdziestu.

Proszę o uwagi i korekty na adres mailowy wmw3@wp.pl


STATKI

Pierwszym statkiem pełnomorskim, jaki w listopadzie 1918 roku podniósł polską banderę handlową, była stara POLONJA (950 BRT i 1,500 DWT), „pasażer” i zbiornikowiec równocześnie, eksploatowany przez Braci Rylskich.

Pierwszym polskim statkiem handlowym, jaki pojawił się z nadbudową na rufie był pamiętny KRAKÓW „Sarmacji” (zbud. 1919 w Danii; 426 BRT, 550 DWT), masowiec o kadłubie poszytym drewnem. Banderę podniósł 07. lutego 1920 roku.

Pierwszym motorowcem, jaki podniósł polską banderę handlową w dniu 24. września 1923 roku – był zakupiony w Norwegii przez firmę „Orzeł Biały” JÓZEF ENGLICH (zbud. w Danii w 1919 r.; 445 BRT, ok. 750 DWT).

Pierwsze polskie naprawdę nowoczesne frachtowce, to pięć tak zwanych „Francuzów” zakupionych w końcu 1926 roku. 06. stycznia 1927 banderę podniósł pierwszy z nich – ss WILNO. Pozostałe to: KRAKÓW, KATOWICE, POZNAŃ i TORUŃ (po ok. 2,000 BRT; 3,000 DWT; zbud. w latach 1925/26; st. Blainville/Caen, Francja).

Pierwszym historycznie drobnicowcem pod polską banderą został w listopadzie 1927 roku s/s TCZEW (zbud. w Holandii w 1924 roku; 760 BRT i 1,020 DWT) – statek znany ze swych przygód w bałtyckich lodach podczas wyjątkowo ostrej zimy 1928/29. S/s TCZEW zakończył swą służbę pod flagą PMH wywrotką w jednym z basenów portu gdańskiego w dniu 5. grudnia 1938 roku. Plany reaktywacji statku pod inną nazwą pokrzyżował wybuch wojny.

Pierwszym nowoczesnym frachtowcem, zbudowanym na polskie zamówienie, była WISŁA (3,401 BRT; 5,037 DWT; stocznia Craig, Taylor & Co. Stockton-on-Tees, W. Brytania), która przybyła po raz pierwszy do Gdyni 15. sierpnia 1928 roku.

Pierwszym chłodniowcem pod polską banderą był s/s LECH (1,573 BRT; 2,110 DWT), zbudowany na zamówienie POL-BRITu w stoczni Swan, Hunter & Wigham Richardson w Newcastle-upon-Tyne. Podniósł on banderę 27. marca 1934 roku.

Pierwszym zbiornikowcem pod polską banderą był m/t KARPATY (zbud. w 1927 roku w stoczni AG „Weser” w Bremie; 6,589 BRT 9,479 DWT), który PMH otrzymała 3. maja 1947 w ramach niemieckich reparacji wojennych.

Pierwszym turbinowcem pod polską banderą był S/s PUŁASKI (pb. 10.05.47), zbudowany w 1928 roku we Flensburgu (Niemcy). który w 1959 r. przebudowany został na bazę rybacką. PUŁASKI (7,697 BRT i 10,719 DWT) jedynie o dziewięć tygodni wyprzedził w tej roli s/s KILIŃSKIEGO.

Pierwszym polskim statkiem, jaki otrzymał zbiorowego Patrona, był s/s BRYGADA MAKOWSKIEGO (mas. typu B-30/SOŁDEK, wod.29.03.49, ws.20.04.50.

Pierwszym nowym statkiem, jaki w dniu 1. lutego 1951 roku rozpoczął służbę pod flagą PLO był s/s JAROSŁAW DĄBROWSKI (3,196 BRT; 3,040 DWT), ostatni „klasyczny” parowiec PMH, zbudowany przez brytyjską stocznię Blyth DD&Shb Co. Ltd.

Pierwszym nowym statkiem, jaki w dniu 15. lipca 1951 roku rozpoczął służbę w barwach PŻM była mała NYSA typu B-51 (486 BRT; 680 DWT), a pierwszym statkiem zbudowanym na zamówienie szczecińskiego Armatora był s/s MALBORK typu B-32 (2,588 BRT 3,074 DWT, kopia zdobycznego „Kolna”) ze stoczni im A Warskiego w Szczecinie, na którym banderę podniesiono 1. maja 1955 roku.

Pierwszym oceanicznym drobnicowcem dla PMH był zbudowany w Stoczni Gdańskiej motorowiec MARCELI NOWOTKO (typ B-54; 6,660 BRT i 10,273 DWT), oddany do służby 6. listopada 1956 roku.

Pierwszym dużym i nowoczesnym zbiornikowcem PMH były KARPATY (13,268 BRT i 19,300 DWT; zbud. w 1959 roku w stoczni „Uljanik” w Puli, Jugosławia), które weszły do służby 29. sierpnia 1959 roku.

Pierwszymi statkami handlowymi, jakie pod polską banderą otrzymały nazwy w liczbie mnogiej, zostały dwa motorowe masowce typu B-447: CZWARTACY AL (w sł. 23. października 1970 r.) i OBROŃCY POCZTY. Pierwszym statkiem PLO o zbiorowym patronie i nazwie w liczbie mnogiej został chłodniowiec typu B-437 DZIECI POLSKIE (w służbie od 12. stycznia 1979 r).

Pierwszym promowcem (pojazdowcem Ro/Ro) pod flagą PMH był motorowiec STAROGARD GDAŃSKI (1,065 BRT i 1,750 DWT; zbud. w 1971 roku Astilleros Constructiones SA; Vigo, Hiszpania). Polską banderę podniesiono na nim 6. grudnia 1973 roku.

Pierwszym polskim statkiem handlowym, jaki przekroczył „niebotyczną” granicę 100 tysięcy ton nośności, był zbudowany 1974 roku w hamburskiej stoczni koncernu HDW, turbinowy zbiornikowiec KASPROWY WIERCH (70,671 BRT; 137,160 DWT). Rozpoczął on służbę pod polską banderą 18. października 1974 roku.

Pierwszym kontenerowcem komorowym w PMH był statek H CEGIELSKI (typu B-355, 23,500 DWT) zbudowany w Stoczni Gdańskiej. Wszedł on do służby 12. sierpnia 1988 roku.


ARMATORZY

Pierwszym polskim towarzystwem żeglugi przybrzeżnej było Towarzystwo Żeglugi Przybrzeżnej „Gryf” (Poznań-Gdańsk), powstałe w maju 1922 roku.

Pierwszym polskim „poważnym” przedsiębiorstwem armatorskim, utworzonym w listopadzie 1926 roku - była słynna „Żegluga Polska”.

Pierwszą polską regularną linię żeglugową zorganizowano w kwietniu 1930 roku. Dwa statki Żeglugi Polskiej – TCZEW (760 BRT i 1,020 DWT) i CHORZÓW (845 BRT i 1,350 DWT) – obsługiwały trasę: Gdynia/Gdańsk-Lipawa-Ryga-Tallinn-Helsinki. Pierwszy rejs rozpoczął się 5. kwietnia 1930 roku.


STATKI Z POLSKICH STOCZNI

Pierwszym pełnomorskim statkiem polskiej budowy był rudowęglowiec typu B-30 SOŁDEK (2,005 BRT i 2,560 DWT), zbudowany w Stoczni Gdańskiej. Stępkę pod jego kadłub położono 3. kwietnia, a wodowanie nastąpiło 6. listopada 1948 roku. Banderę i flagę Żeglugi Polskiej podniesiono na statku 26. października 1949 roku. Trasa pierwszego rejsu wiodła do belgijskiej Gandawy, a w ciągu 32 lat służby rejsów tych było 1496. Dziś statek jest obiektem muzealnym na Motławie w porcie gdańskim.

Pierwszym pełnomorskim statkiem rybackim (lugrotrawlerem) polskiej budowy był m/t KULIK ze Stoczni Północnej (157 BRT i 100 DWT; Świ-105, nast. Szn-1); prototyp serii ponad 60 statków dwóch bardzo zbliżonych typów: B-11 i B-17, ukończony 1. maja 1951 roku.

Pierwszymi trawlerami rybackimi polskiej budowy były dwie jedn. typu B-10 ze Stoczni Gdańskiej: s/t RADUNIA (614 BRT i ok. 450 DWT; Gdy-101; ukończona 18. lipca i oddana do służby 14. sierpnia 1951 roku) oraz REGA (613 BRT i 420 DWT; Gdy-112; w służbie od 21. marca 1952 roku).

Pierwszym dużym motorowcem z polskiej stoczni był ms NOWA HUTA (drobnicowiec typu B-50; 2,684 BRT i 3,972 DWT; zbudowana w Gdańsku na podstawie zmodyfikowanych planów Lewanta z belgijskiej stoczni Cockerilla). Statek spłynął na wodę pod nazwą Warszawa 11. marca 1950 roku, a do służby wszedł jako Nowa Huta 23. października 1952 roku.

Pierwsze cztery holowniki polskiej budowy, zamówione przez Wydział Holowniczo-Ratowniczy ŻP powstały w Stoczni Gdańskiej i należały do typu stoczniowego B-60. Zamawiający nie odebrał zamówionych jednostek; dwie z nich weszły do służby w 1954 roku w barwach Polskiej Marynarki Wojennej, jako BG-7 i BG-8 (nast. H-7 i H-8), a dwie kolejne - pod nazwami MICHAŁ i STOCZNIOWIEC - rozpoczęły pracę w dwóch stoczniach.

Pierwszy silnik okrętowy dużej mocy (7,800 KM) zbudowany w Zakładach im. H Cegielskiego w Poznaniu na licencji szwajcarskiej firmy Sulzer otrzymał zbudowany w Gdańsku drobnicowiec typu B-54/III - JAN MATEJKO, który wszedł do służby we flocie PLO 30. maja 1959 roku.

Pierwszym zbudowanym w Polsce półchłodniowcem był motorowiec WOLIN (typu B-513, Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni; 1,272 BRT i 1,519 DWT; oddany do służby 28. kwietnia 1960 roku). W 1961 roku ten pierwszy z serii czterech bliźniaczych statków otrzymał tytuł „Miss Kanału Kilońskiego” - uznano go za najładniejszą jednostkę, jaka we wspomnianym roku przepłynęła tą znaną drogą wodną. Pierwszym zaś klasycznym chłodniowcem „z Polski rodem” była zbudowana w Stoczni Gdańskiej ALEXANDRA KOLLONTAY dla armatora ze Związku Sowieckiego (typ B-443; w służbie 1970; 4,500 DWT).

Pierwszym dużym zbiornikowcem motorowym polskiej budowy był m/t PROFESOR HUBER (typu B-70; 12,866 BRT i 18,000/19,000 DWT), rozpoczęty 20. lipca 1959 i wodowany 20. czerwca 1960 roku z pochylni Stoczni Gdańskiej. Statek został odsprzedany ówczesnemu Związkowi Sowieckiemu, pod banderą którego otrzymał nazwę Bauska.

Pierwszy całkowicie polski silnik okrętowy (typu 9D55 i o mocy ca. 5,000 KM) został zainstalowany na motorowcu PŻM JAN ŻIŻKA (typu B-55), zbudowanym w Szczecinie (wod. 9. września 1960 r, w sł. od grudnia 1961).

Pierwszą nowoczesną, motorową bazą rybacką zbudowaną w polskiej stoczni był ms PIONIERSK (13,000 BRT i 10,000 DWT) „rodem” z Gdańska, rozpoczęty 4. grudnia 1961 i gotowy 6. grudnia 1963 roku. Dzięki tym bazom (których zbudowano ogółem 14), oraz ich następczyniom typów B-67 i B-69 polski przemysł okrętowy zajął w latach sześćdziesiątych pierwsze miejsce w świecie w budowie jednostek rybackich.

Pierwszym klasycznym masowcem z polskiej stoczni był motorowiec typu B-520 ZAGŁĘBIE DĄBROWSKIE (11,010 BRT i 15,688 DWT), zbudowany w Szczecinie i oddany do służby 12. lipca 1967 roku, jako pierwszy z serii sześciu „bliźniaków”.

Pierwszym zbudowanym w Polsce statkiem typu OBO (roporudomasowcem), a także pierwszą jednostką polskiej budowy o nośności ponad 100,000 DWT był motorowiec MARSHAL BUDENNY ze Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni (typ B-524; 59,581 BRT i 101,877 DWT) wodowany 19. stycznia 1974 roku i oddany armatorowi 6. lutego 1975 roku. Seria tych prawdziwych „Gigantów” liczyła trzy statki.

Pierwszym wielkim kontenerowcem komorowym, jaki zbudowano w polskiej stoczni był prototyp serii dziewięciu jednostek dla armatorów z Europy Zachodniej (CGT, HAPAG, Harrison Line, KNSM) był m/s CARIBIA EXPRESS (typ B-463; 23,500 DWT) ochrzczony 16. października 1976.

Pierwszym dużym statkiem pasażerskim zbudowanym po wojnie w polskiej stoczni była POMERANIA (7,414 BRT), prototyp planowanej serii siedmiu jednostek typu B-490 dla Polskiej Żeglugi Bałtyckiej. Powstała ona w mającej wielkie tradycje w budowie „pasażerów” Stoczni im. A Warskiego w Szczecinie. Oddana do służby 6. lipca 1978 roku, w trzy miesiące później – jako pierwszy duży statek pasażerski polskiej budowy – wypłynęła poza Morze Bałtyckie w rejsie eksploatacyjnym do Felixstowe (W.Brytania).

Pierwszym pełnomorskim żaglowcem wielomasztowym polskiej budowy była barkentyna typu B-79 POGORIA (289 BRT), wodowana w Gdańsku w dniu 23. stycznia 1980 roku i oddana do służby w Dniu Dziecka tegoż roku.


ŻEGLUGA PASAŻERSKA

Dwa pierwsze pełnomorskie statki pasażerskie dla polskiej bandery zbudowano na pochylniach The International Shipbuilding & Engineering Co. Ltd. w Wolnym Mieście Gdańsku w 1927 roku. 19. czerwca 1927 roku w Tczewie uroczyście ochrzczono GDAŃSK (547 BRT, kpt. E Pacewicz), a 4. lipca tegoż roku do służby weszła GDYNIA (549 BRT, kpt. K Ryncki).

Dwa pierwsze wycieczkowce przybrzeżne, zbudowane na polskie zamówienie w stoczni Palmers Shb. & Iron Co. Ltd w Newcastle-upon-Tyne, były to dwie „siostry” o pojemności po ok. 270 BRT, nazwane imionami dwóch córek Marszałka Piłsudskiego: WANDA i JADWIGA. Bandery na obu statkach podniesiono uroczyście w dniu 1. lipca 1928 roku.

Pierwszym z trzech odkupionych od duńskiej East Asiatic Co. transatlantyków, jaki zacumował w Gdyni, była POLONIA (zbud. w stoczni Barclay, Curle & Co. Glasgow w 1910 roku; 7,500 BRT), która weszła do portu jeszcze pod duńską banderą w dniu 14. maja 1930 roku. Banderę polską podniósł jako pierwszy ss PUŁASKI (zbud. tamże w 1912 roku; 6,345 BRT) w dniu 7. sierpnia 1930 roku w Gdyni.

Pierwszym polskim nowoczesnym liniowcem pasażerskim był zamówiony jeszcze dla PTTO w listopadzie 1933 roku motorowiec PIŁSUDSKI (14,294 BRT), rozpoczęty 1 marca we włoskiej stoczni CRDA w Monfalcone i wodowany 19. grudnia 1934. Ukończony w sierpniu 1935 roku - 12. września zawinął po raz pierwszy do Gdyni i w trzy dni później wyruszył w pierwszy rejs liniowy do Nowego Jorku pod dowództwem kpt. ż. w. M Stankiewicza.

Jako pierwszy prom pasażersko-samochodowy banderę polską i flagę PŻM podniósł GRYF (zbud. w 1962 roku w ówczesnej RFN, jako Hansa Express), zakupiony w końcu 1966 roku w Finlandii. W pierwszą podróż na 90-milowej trasie ze Świnoujścia do Ystad w Szwecji statek wyruszył 20. czerwca 1967 roku.


STATKI SZKOLNE, FLOTA POMOCNICZA

Pierwszym polskim żaglowcem szkolnym był zakupiony w lipcu 1920 roku w Holandii trzymasztowy bark LWÓW (1,293 BRT; zbud. 1869 w W Brytanii, jako pełnorejowiec Chinsura).

Pierwszą pogłębiarką pod polską banderą była NOWA DRAGA, zbud.1908 w stoczni F.Schichaua w ówczesnym Elbing (dziś Elbląg). Zakupiono ją we wczesnych latach dwudziestych, a wycofano ze służby po 51 latach, przekazując wysłużoną jednostkę na złom.

Pierwszym nowoczesnym holownikiem portowym, jaki 17. lutego 1925 roku rozpoczął służbę w porcie w Gdyni był URSUS (189 BRT; 550 KM), zbudowany przez IS&E. Co. Ltd. w Wolnym Mieście Gdańsku.

Pierwszym promem kolejowym w polskiej flocie handlowej był otrzymany we wrześniu 1947 roku od Związku Sowieckiego w ramach podziału floty poniemieckiej KOPERNIK (1,728 BRT i 400 DWT; zbud. w 1903 roku w stoczni F Schichaua w Gdańsku, jako Mecklenburg). W dniu 1. maja 1950 roku rozpoczął służbę – pod kolejną, trzecią polską nazwą! – na trasie Świnoujście-Trelleborg.


RYBOŁÓWSTWO, STATKI I ARMATORZY

Pierwszą polską spółkę rybacką, Polsko-Holenderską Spółkę Śledziową MOPOL – utworzono 22. maja 1931 roku.

Pierwsze trawlery rybackie (ca. 300 BRT każdy) zakupiono dla polskiej bandery w latach 1937-38. Były to: ADAM i BARBARA (zak. 29.07.37), CEZARY (11.11.37), oraz DOROTA, EUGENIUSZ i FRANCISZKA (28.07.38). Pływały one pod flagą TDP POMORZE Co. Ltd. Gdynia.

Pierwszym statkiem-bazą polskiego rybołówstwa morskiego została słynna MORSKA WOLA (3,338 BRT i 4,550 DWT; motorowiec, zbud. w 1924 r. w kilońskiej stoczni „Germania”, jako m/s Consul Horn). Statek ten, pod polską banderą od lutego 1939 roku – przetrwał szczęśliwie i pożytecznie wojnę, a 11. sierpnia 1952 roku, po przebudowie na bazę rybacką, wyruszył po raz pierwszy na łowiska Morza Północnego.

Pierwszą nowoczesną, zbudowaną „od stępki” bazą rybacką polskiego rybołówstwa dalekomorskiego był GRYF POMORSKI (motorowiec typu B-67; 13,872 BRT i 9,645 DWT), zbudowany w Gdańsku w 1966 roku i wpisany do ksiąg PRS 1. stycznia 1967 r.

Pierwszym nowoczesnym trawlerem-przetwórnią polskiego rybołówstwa dalekomorskiego był zbudowany w Stoczni Gdańskiej m/t DALMOR (Gd-300; motorowiec typu B-15; 2,892 BRT i 1,489 DWT). Zdano go armatorowi (PPDiUR „Dalmor” w Gdyni) 30. czerwca, a po raz pierwszy na łowisko statek wyruszył 23. października 1960 roku.


NIEZWYKŁE REJSY (ZA RÓWNIK, DOOKOŁA ŚWIATA etc.) i KATASTROFY

Pierwszym statkiem pod polską banderą, jaki przeszedł przez Równik z północy na południe, był szkolny bark LWÓW (zob. wyżej), dowodzony przez kpt. ż. w. T Ziółkowskiego. Było to podczas rejsu do Brazylii, w dniu 13. sierpnia 1923 roku.

Pierwszym polskim frachtowcem na Równiku był starszy „brat” wspomnianej wyżej Wisły, s/s NIEMEN (3,107 BRT i 5,146 DWT; zbud. w 1928 roku w tej samej stoczni w Stockton-on-Tees). Przeszedł on Równik z północy na południe w dniu 24. lutego 1931 roku; płynąc pod dowództwem kpt. ż w. L Rusieckiego z Madery do Urugwaju.

Pierwszym polskim okrętem wojennym, jaki przekroczył Równik, był sławny niszczyciel BURZA (H-73) w dniu 12.07.43.

Pierwszym polskim statkiem rybackim na Równiku był m/t NEPTUN (typ B-15), który znalazł się tam w dniu 18. listopada 1962 roku.

Pierwszym polskim statkiem, jaki opłynął dookoła kulę ziemską, był żaglowiec szkolny DAR POMORZA (zbud. 1910 w stoczni Blohm und Voss w Hamburgu, jako Prinzess Eitel Friedrich; 1,561 BRT; zak. 1929 i w służbie od lipca 1930 r) Kpt. ż. w. K Maciejewicz-Matyjewicz poprowadził 16. września 1934 roku statek w blisko roczny rejs dookoła świata (powrót 3. września 1935 r).

Pierwszym polskim statkiem handlowym, jaki od maja 1945 do kwietnia 1946 odbył w czarterze UMA rejs (z ładunkiem) dookoła świata przez Kanał Panamski, był „empajer” BAŁTYK (zbud. 1942 w stoczni Swan, Hunter & Wigham Richardson w Newcastle-upon-Tyne; 6,984 BRT i 10,009 DWT).

Pierwszym statkiem PŻM, jaki opłynął świat dookoła pomiędzy październikiem 1966 a majem 1967 roku, był masowiec ZIEMIA SZCZECIŃSKA (23,500 DWT; zbud. w stoczni San Marco CRDA w Trieste; Włochy; w służbie od 8. kwietnia 1966 roku).

Pierwszym statkiem PLO, jaki opłynął świat dookoła od maja do sierpnia 1972 roku, był ekspresowy motorowiec HEL budowy duńskiej (A/S Nakskov Skibsvaerft w Nakskov w sł. od 11. czerwca 1970 r; 10,970 BRT i 14,170 DWT), dowodzony przez kpt. ż. w. L Adwenta. Rejs ten trwał tylko 79 dni.

Pierwszym wielkim żaglowcem polskiej budowy, który opłynął świat dookoła, był: DAR MŁODZIEŻY (trzymasztowy pełnorejowiec typu B-95; 2,385 BRT; zbudowany w Gdańsku w latach 1981-82; podn. band. 4. lipca 1982 roku). Rejs statku, dowodzonego przez kpt. ż. w. L Wiktorowicza, rozpoczął się 3. września 1987 roku. W styczniu 1988 roku statek i załoga uczestniczyli w obchodach dwustulecia kolonizacji Australii. W dniu 6. marca 1988 roku statek opłynął Przylądek Horn i 1. czerwca 1988 powrócił do Gdyni.

Pierwszym polskim okrętem wojennym, jaki opłynął świat dookoła (trasą wokół Przylądka Horn), był szkolny żaglowiec PMW - ISKRA (II), bliźniaczka wspomnianej wyżej Pogorii (zbud. w latach 1981-82; podn. bandery 11. sierpnia 1982), dowodzona przez kmdra Cz Dyrcza. Rejs ten rozpoczął się 18. kwietnia 1995 roku, a zakończył 10. lutego 1996 roku. Przylądek Horn ISKRA opłynęła 27. listopada 1995 roku.

Pierwszym statkiem pasażerskim PTTO, jaki w dniu 13. stycznia 1931 roku wypłynął w rejs liniowy do Nowego Jorku z całkowicie polską załogą, był wspomniany już powyżej PUŁASKI (kpt. M Stankiewicz).

Pierwszym polskim statkiem, jaki w dniu 25. lipca 1931 roku dotarł z wycieczką za Północny Krąg Polarny, była (także wspomniana już wyżej) pasażerska POLONIA PTTO, dowodzona przez kpt. ż. w. M Stankiewicza.

Pierwszym polskim statkiem, jaki odbył „zwiadowczy” rejs do portów Afryki Zachodniej od 28. grudnia 1934 do 18. kwietnia 1935 roku, był wspomniany wyżej frachtowiec POZNAŃ (kpt.L.Rusiecki).

W pierwszy rejs na nowej linii pasażerskiej do portów Ameryki Południowej (Gdynia – Rio de Janeiro – Santos – Montevideo – Buenos Aires – Victoria) wyruszył 28. lutego 1936 roku wspomniany wyżej s/s PUŁASKI.

Pierwszym polskim statkiem handlowym, jaki w dniu 21. września 1945 roku wrócił z wojny do portu w Gdyni, był jeden ze wspomnianych już parokrotnie „Francuzów” Żeglugi Polskiej, ss KRAKÓW, dowodzony przez kpt. ż. w. Bolesława Miksztę.

Pierwszym statkiem PMH, jaki w 1952 roku popłynął w rejs na wody Antarktydy, był wspomniany wcześniej zbiornikowiec KARPATY.

Pierwszym polskim frachtowcem, jaki w normalnej podróży liniowej zawinął do portu japońskiego, był wspomniany już powyżej motorowiec typu B-54 MARCELI NOWOTKO (kpt. ż. w. M Niczko), który 14. września 1957 roku zawinął do Jokohamy.

Pierwszym polskim frachtowcem, który w eksploatacyjnej podróży dookoła świata (rozpoczętej 22. października 1970 roku) opłynął w dniu 2. lutego 1971 r. Przylądek Horn, był masowiec PŻM MANIFEST LIPCOWY (typ B-521; 32,758 BRT i 55,596 DWT; zbud. w 1970 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni; w służbie od 17. września 1970) dowodzony przez kpt. ż. w. J Ulickiego.

Pierwsza katastrofa statku pod polską banderą wydarzyła się 07.02.1922 w Kattegacie; zatonął w niej, zmiażdżony przez bałtyckie lody – wspomniany wyżej, pierwszy KRAKÓW. Cała załoga zdołała się uratować.

Pierwsze śmiertelne ofiary awarii statku pod polską banderą, to dwaj członkowie załogi pierwszej WISŁY (zbud. 1908 roku w Goeteborgu; 634 BRT i 830 DWT; podn. bandery 30. marca 1922 roku; Sarmacja): drugi oficer B Dunin-Marcinkiewicz i marynarz J Łabuń którzy zginęli jeden po drugim w dniu 10. października 1926, gdy statek walczył ze sztormem koło holenderskiej wyspy Terschelling.


OKRĘTY MARYNARKI WOJENNEJ RP

Pierwszą jednostką, jaka w dniu 1. maja 1920 roku podniosła polską banderę wojenną, był okręt hydrograficzny POMORZANIN. Zbudowany w 1893 roku w stoczni Braci Sachsenberg w Rosslau nad Łabą, miał 186 BRT i 179 DWT. Istniał aż do 1950 roku, a jego „żywot” był nadzwyczaj burzliwy.

Pierwszym okrętem, który w dniu wejścia do służby pod polską banderą (29. grudnia 1920 roku), otrzymał nazwę od nazwiska osoby żyjącej, była kanonierka KOMENDANT PIŁSUDSKI (ex fińska Turunmaa).

Pierwszym polskim okrętem wojennym, jaki uległ katastrofie, był torpedowiec KASZUB, który w dniu 20. maja 1925 roku zniszczony został w stoczni w Wolnym Mieście Gdańsku wskutek wybuchu kotła.

Pierwszą wizytę kurtuazyjną w porcie w Gdyni złożył w dniach 11-14. czerwca 1926 roku (w 260. rocznicę sławnej Bitwy Czterodniowej) zespół brytyjskiej Royal Navy, dowodzony przez kmdra C A Allena i złożony z okrętu-bazy Alecto i czterech okrętów podwodnych.

Pierwszym nowoczesnym okrętem PMW był: ORP WICHER, kontrtorpedowiec (niszczyciel) francuskiego typu Bourrasque/Simoun, zbudowany w Chantiers Navals Francais w Blainville. Oddano go do służby pod znakiem PMW 8. lipca 1930 roku. Zatonął 3. września 1939 roku w porcie wojennym na Helu, zbombardowany przez samoloty niemieckie.

Pierwszym polskim okrętem wojennym, jaki w sierpniu 1930 roku, podczas jednej ze szkolnych podróży, zawinął do portu w USA (Newport) była ORP ISKRA (I).

Pierwszym okrętem podwodnym w historii PMW był ORP RYŚ, zbudowany w Nantes (Chantiers de la Loire). Ukończono go 2. sierpnia 1931 roku, a jego pierwszym dowódcą został kpt. mar. E Szystowski.

Pierwszym morskim okrętem wojennym zbud. w polskiej stoczni (WPMW Gdy) był prototyp serii sześciu minowców, ORP JASKÓŁKA (wod.11. września 1934 roku). Banderę podniesiono na nim 27. sierpnia 1935 roku.

Pierwszym polskim okrętem wojennym, jaki otrzymał urządzenie radarowe, był słynny niszczyciel BŁYSKAWICA.

Pierwszym (i jak dotąd jedynym) polskim okrętem podwodnym, jaki pokonał Ocean Atlantycki z zachodu na wschód w kwietniu 1942 roku, został ORP JASTRZĄB (w sł. od 4. listopada 1941; d-ca kpt. mar. B Romanowski).

Pierwszym „okrętem” PMW w okresie tak zwanej PRL był ORP KORSARZ, dozorowiec, zbudowany w Gdyni (jako PILOT V) Banderę wojenną podniósł 8. kwietnia 1945 roku.

[AvM]

Czyzbym mial do czynienia ze slynnym slupczanininem absolwentem UG , io moim kolega z konkusow morskich na UG

Pierwszą jednostką, jaka w dniu 1. maja 1920 roku podniosła polską banderę wojenną, był okręt hydrograficzny POMORZANIN. Zbudowany w 1893 roku w stoczni Braci Sachsenberg w Rosslau nad Łabą, miał 186 BRT i 179 DWT. Istniał aż do 1950 roku, a jego „żywot” był nadzwyczaj burzliwy.

Bylo tu juz poruszane - byl to okret rzteczny WEICHSEL -> WISLA
(por . tez Dyskant)

Pierwszym okrętem, który w dniu wejścia do służby pod polską banderą (29. grudnia 1920 roku), otrzymał nazwę od nazwiska osoby żyjącej, była kanonierka KOMENDANT PIŁSUDSKI (ex fińska Turunmaa).

Bylo tu dyskutowane w FOW. KOMENDANT PIŁSUDSKI nie nazwywal sie ex Turunmaa , ani nie byl zbudowany w Crichton -Vulcan.

Pierwszym „okrętem” PMW w okresie tak zwanej PRL był ORP KORSARZ, dozorowiec, zbudowany w Gdyni (jako PILOT V) Banderę wojenną podniósł 8. kwietnia 1945 roku.

Nie byla to koszarowka MATWA, czy cos w tym rodzaju. PisaL o tym w ZP Marek Soroka.

[crolick]

Bylo tu dyskutowane w FOW. KOMENDANT PIŁSUDSKI nie nazwywal sie ex Turunmaa , ani nie byl zbudowany w Crichton -Vulcan.

Wersja na dzis brzmi:
2092 - 647 - Vodorez [17.IV.1921] -> ORP General Haller
2093 - 648 - Lun [03.XI.1920] -> ORP Kmdt. Pilsudski

Zbudowane w A/B Crichton, Abo. Recht?!

Nie byla to koszarowka MATWA, czy cos w tym rodzaju. PisaL o tym w ZP Marek Soroka.

Matwa, a ki to diabel?!

[Tadeusz Klimczyk]

A czy pamiętasz Wojtku jeszcze kto był pierwszym admirałem niemieckim, który zginął w I wojnie światowej ?

[Marek T]

Odważna lista - jak zawsze, gdy mówi się o "pierwszych".

Np. za pierwszą jednostkę pełnomorską (a więc zdolną do pływania po otwratym morzu) zbudowaną w Polsce uważałbym raczej nieznany z nazwy kuter rybacki zbudowany w 1922 roku w warsztacie szkutniczym Franciszka Ledtkego w Gdyni.

[Marek T]

... koszarowka MATWA, czy cos w tym rodzaju. PisaL o tym w ZP Marek Soroka.

Czy to nie chodzi o MICKIEWICZA?

[Slaw]

Cytat:
Pierwszą wizytę kurtuazyjną w porcie w Gdyni złożył w dniach 11-14. czerwca 1926 roku (w 260. rocznicę sławnej Bitwy Czterodniowej) zespół brytyjskiej Royal Navy, dowodzony przez kmdra C A Allena i złożony z okrętu-bazy Alecto i czterech okrętów podwodnych.


Było to trochę wcześniej chodz teoretycznie portu Gdynia jeszcze nie było i tak:
1920 -lipiec - "Gueydon"(Francja) dostawa broni dla polskiej armii -moż na by ją nazwać -wizyta nieoficjalną , następna już w czasie budowy portu miała miejsce lipcu 1922 "Jules Michelet"(Francja ) .
Angole byli w Gdyni w 1927 ("Alecto" i H-27,H-30,H-31,H-48)
Slaw

-

[JB]

Nie byla to koszarowka MATWA, czy cos w tym rodzaju. PisaL o tym w ZP Marek Soroka.

Matwa, a ki to diabel?!

Czy to nie chodzi o MICKIEWICZA?

Marku, młodzież nie wie o co chodzi!
Dla Crolicka i innych, co nie czytają książek z bibliotek ojców.
MICKIEWICZ - parowiec pasażerski, 39,1x9,2 m, 165 KM; (ex ros. Bzura), X.1939-IV.1945 w rękach niemieckich, od 1941 roku jako statek szpitalny Meteor. Zdobyty w kwietniu 1945 roku w Płocku posłużył jako środek transportu dla żołnierzy 1. Batalionu Morskiego na trasie z Torunia do Tczewa. Losy tej "epopeji" śródlądowej są opisane w książce Zbigniewa Urbanyi "Od Daru Pomorza do Ziemi Bydgoskiej" (Gdańsk 1973). Podniósł banderę 8 kwietnia, było to jednak kilkanaście godzin po takim zdarzeniu na Korsarzu.
A swoja drogą nie widzę powodu dla którego należałoby wyróżniać pierwsze podniesienie bandery po wojnie na jednostce PMW w kraju, gdy nadal powiewała nieprzewanie nad polskimi okrętami w Wielkiej Brytanii. To były polskie okręty, choc "zapominali" o tym komunistyczni historycy!
A Batalion Morski zapisał niechlubną kartę ułatwiając rabowanie polskich portów przez Sowietów.
JB

PS. Panie Waldku proszę napisać coś więcej i dokładniej o MICKIEWICZU.

[RyszardL]

A czy pamiętasz Wojtku jeszcze kto był pierwszym admirałem niemieckim, który zginął w I wojnie światowej ?

Labereth Mass w bitwie koło Helgolandu?

[AvM]

Pierwszą pogłębiarką pod polską banderą była NOWA DRAGA, zbud.1908 w stoczni F.Schichaua w ówczesnym Elbing (dziś Elbląg). Zakupiono ją we wczesnych latach dwudziestych, a wycofano ze służby po 51 latach, przekazując wysłużoną jednostkę na złom.

Bylo szereg poglebiarek na Wisle itd przejetych i plywajacych pod polska bandera.

Do RyszardaL.
Dawno, ..dawno temu LM - to byl pseudo WMW przez niego samego zreszta wymyslone. i tak sie nawet podpisywal. tylko nieliczni to pamietaja :_)
[/code]

[AvM]

STATKI Z POLSKICH STOCZNI

Nie zapominajmy o polskich stoczniach rzecznych:
Hrabia Andrzej Zamoyski
O'Brien de Lacy
M.Fajans
A.Zielinski
budujacych nawet na export.

AvM


[/quote]

[Le_Ma]

Słuchajcie-no wszyscy: niech szlag trafi szanownego Pana Dyskanta z jego rzecznymi krypami! Mnie naprawdę interesuje tylko TO, co było TU, MORSKIE i co podnosiło regularną polską banderę, a nie jakieś porąbane efemerydy.
Panu Dyskantowi chwała, niech on sobie wynajduje nawet kajaki pod biało czerwoną banderą, ale niech, do cholery jasnej, nie mąci w głowach ludziom!!!
TRZEBA PRZYJĄĆ JAKIEŚ GRANICE, BO W INNY SPOSÓB TO DOJDZIEMY DO PANA JANA Z KOLNA, A TEN MNIE RÓWNIEŻ NIE ZA BARDZO INTERESI...

WASZ STARY WRAQ

[jareksk]

A gdzie jest granica między rzecznymi, a morskimi ? Polski przykład - Generał Sosnkowski - i tu i tu. A nawiasem emocje jak na kocim forum

[AvM]

Drogi Wojtku!

Nie wiem co do tego Dyskant ma.
Rzadko do niego zagladam, to sa raczej efekty wlasnych badan.
Co znaczy morskie. Z jerdnej stony chce Le_Ma gloryfikowac KORSARZA, co jak dobrze zauwazyl JB , jest efektem propagandy komunistycznej.
Zreszta ta tabelka tez jest raczej z lat 80-tych.
ORP byly to na poczatek okrety rzeczne. ORP musial miec oficera jako dowodce. To juz cos.

Cieszy , ze walczysz jak za Gdanskich czasow

AvM

[W.Danielewicz]

Witam po długiej przerwie !

To co ja mam o bocznokołowcu "MICKIEWICZ".

“MICKIEWICZ”

TYP STATKU:towarowo-pasażerski
ROK I MIEJSCE BUDOWY:1872;stocznia nieznana.
WYPORNOŚĆ:?.
WYMIARY:długość-56.90 m,szerokość-5.50/10.50 m,zanurzenie-0.65 m.
SILNIKI:1 maszyna parowa;moc:180 KM
PĘDNIK:bocznokołowiec;PRĘDKOŚĆ:?.;ZAŁOGA:7 ludzi;PASAŻEROWIE:?.

PRZEBIEG SŁUŻBY:

1872: ?. - ?.
18.. : BZURA - ?. {RS}*
1915: BZURA - Schiffahrtsgruppe beim Chef des Feldesbahnwesens,Warschau.{D}
1918.XI: BZURA - Ministerstwo Komunikacji,Warszawa.{PL}
1919: MICKIEWICZ - Polska Żegluga Państwowa,Warszawa.{PL}
1922: MICKIEWICZ - Towarzystwo Zjednoczonej Żeglugi Polskiej,Warszawa.{PL}
1924: MICKIEWICZ - Zjednoczone Warszawskie Towarzystwo Transportu i Żeglugi Polskiej SA,Warszawa.
1927: MICKIEWICZ - Polska Żegluga Rzeczna”Vistula”Spzoo,Warszawa.{PL}
podczas uroczystości sprowadzenia prochów J.Słowackiego do Polski,w czerwcu przypadła mu rola przewiezienia urny z prochami z Gdańska do Warszawy gdzie zacumował 25 tego miesiąca.
1928.X: - pod Karolewem koło Włocławka po najechaniu na kamienie zatonął po przełamaniu się w dwóch miejscach.Wydobyty i odbudowany.
1939.IX: - zdobyty w Toruniu przez Niemców i przebudowany na statek gospodarczy.
1940: METEOR - Wehrmacht.{D}
służył jako stołówka dla niemieckich saperów budujących przeprawy przez Wisłę.
1941: METEOR - jako statek szpitalny.
1945.I: METEOR - Morski Batalion Zapasowy,Płock.{PL}
jako statek szpitalny.W kwietniu wyruszył z dwiema barkami na holu z Płocka do Gdańska.Ze względu na zwalone mosty dotarł tylko do Tczewa po czym zawrócił do Płocka.
1946: MICKIEWICZ -Żegluga Państwowa,Warszawa.{PL}
1948: MICKIEWICZ - Państwowa Żegluga na Wiśle,Warszawa.{PL}
1949: - wycofany.
1950: - złomowany.
Mam pewne przypuszczenia jak sie nazywał wczesniej i gdzie zbudowany ale trochę za wczesniej o tym mówic.

[Andrzej J.]

WMW wrote
Pierwsze cztery holowniki polskiej budowy, zamówione przez Wydział Holowniczo-Ratowniczy ŻP powstały w Stoczni Gdańskiej i należały do typu stoczniowego B-60. Zamawiający nie odebrał zamówionych jednostek; dwie z nich weszły do służby w 1954 roku w barwach Polskiej Marynarki Wojennej, jako BG-7 i BG-8 (nast. H-7 i H-8), a dwie kolejne - pod nazwami MICHAŁ i STOCZNIOWIEC - rozpoczęły pracę w dwóch stoczniach.

Moim zdaniem pierwszymi holownikami polskiej budowy byłu mistrz, żeglarz Kaper z WPMW w Gdymi z II połowy lat trzydziestych.