Okręty Royal Navy, XVII-XIX w. (5)

[Krzysztof Gerlach]

Amaranthe – pierwotnie francuski bryg wojenny Amarante, zbudowany w Honfleur w stoczni Josepha Augustina Normand (pierwszy okręt francuskiej marynarki wojennej z tej stoczni), zwodowany 23.08.1793. Nośność około 150 ton, wyporność 288 ton, wymiary: 80’ x 26’ x 13’. Załoga: 77-117. Projektant Pierre-Alexandre Forfait. Uzbrojenie: 12 x 6-f. Służył jako eskortowiec na wodach między Hawrem, Brestem, Saint Malo i Dieppe, chronił jednostki rybackie. Zdobyty przez Anglików 31.12.1796 (albo 1.03.1797) w pobliżu Alderney. Wyposażany w Portsmouth do lutego 1798 i wcielony do Royal Navy pod nazwą Amaranthe, jako bryg-slup 14-działowy. Wymiary: 86’1,25” x 28’2,5” x 13’2,75”, tonaż 290 ton. Załoga: 86. Uzbrojenie: 12 karonad 24-f i 2 x 6-f. Służył pod brytyjską banderą w Indiach Zach. i u wybrzeży amerykańskich. Na skutek braku ostrożności dowódcy rozbił się 25.10.1799 w pobliżu pewnego występu lądu o nazwie Cape Canaveral na Florydzie, który był wtedy takim zad..piem, że rozbitkowie (22 ludzi zginęło) wędrowali 13 dni do najbliższego hiszpańskiego osiedla.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź .
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu UTILE (zdobyty 1799).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Utile – francuski okręt korsarski, zbudowany i wyposażony w Bordeaux w 1799. Tonaż około 250 ton. Uzbrojenie: 16 do 18 dział. Zdobyty przez Anglików 1.04.1799 na wodach kanału La Manche i wcielony do Royal Navy bez zmiany nazwy, w charakterze bryg-slupa 16-działowego. Wymiary: 89’6” x 26’7” x 12’10”, tonaż 279 ton. Załoga: 76. Uzbrojenie: 14 karonad 24-f i 2 działa 6-f. Nie spieszono się z jego wyposażaniem, które zakończyło się w Portsmouth w październiku 1801, i dopiero wtedy wszedł do aktywnej służby pod brytyjską banderą. Skierowany na Morze Śródziemne. Zaginął bez wieści z całą załogą po wypłynięciu z Minorki w listopadzie 1801, kursem na Gibraltar, czy wręcz przeciwnie – po wypłynięciu 5.11.1801 z Gibraltaru, kursem na Minorkę.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu HUNTER (1796).
Panie Krzysztofie, czy bryg Alert (01.10.1779) został zbudowany na zamówienie Admiralicji według planów brygu Childers (07.09.1778), czy też innych i został zakupiony od stoczni Thomasa King w Dover ?
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Hunter – trójmasztowy slup gładkopokładowy, zamówiony przez Royal Navy w 1795, zaprojektowany czy zakontraktowany przez firmę Goodrich & Co, zbudowany w 1795 na Bermudach (początkowo budowano go prawdopodobnie w postaci brygu, przed wodowaniem wydłużono i wyposażono w trzeci maszt). Admiralicja wyraziła zgodę na jego zakup 10.11.1795, został zwodowany w 1796. Wymiary: 102’9” x 26’0” x 16’1,5”, tonaż 336 ton. Załoga: 80. Uzbrojenie: 16 karonad 24-f. Wprowadzony w 1797 do aktywnej służby w Halifaxie. Rozbił się na mieliznach przy Hog Island w pobliżu brzegów Wirginii 27.12.1797.

Bryg Alert należał do dość dziwnego typu Childers. Oficjalnie utrzymywano, że były to jednostki zaprojektowane przez ówczesnego Inspektora Marynarki, sir Johna Williamsa, tak też się je na ogół określa. Jednak bliższa analiza podpisów i dat na planach ujawniła, że chodziło raczej o okręty konstruowane wg tych samych (mniej więcej) wymiarów, budowane w prywatnych stoczniach wg projektów ich właścicieli (głównych konstruktorów). Zostały kupione przez Royal Navy na pochylniach, projekty przedstawiono Williamsowi, który je adaptował do aktualnych wymogów i potrzeb marynarki wojennej, po czym akceptował. Alert faktycznie budowano w stoczni Thomasa King w Dover od października 1778, kupiono na początku 1779, adaptowano w stylu brygu Childers i zwodowano 1.10.1779.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu MARIANNE (zdobyty 1799).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Marianne – francuski bryg handlowy Marianne albo Marie-Anne, zarekwirowany, bądź zakupiony przez marynarkę wojenną w kwietniu 1798 i wyposażony jako transportowiec artylerii na Morzu Śródziemnym. Nośność 140 ton. Uzbrojenie: 6 dział. Zdobyty przez Anglików w marcu 1799 u wybrzeży Syrii i wcielony do Royal Navy bez zmiany nazwy, jako bryg 12-działowy. Odbity przez Francuzów w kwietniu 1799 i ponownie zdobyty w listopadzie 1799 przez Anglików (razem z raportem generała Klebera o sytuacji francuskich wojsk odciętych w Egipcie). Sprzedany we wrześniu 1801.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie w latach 1855-1856 wodowano coś ok. 150 kanonierek kilku typów: Cheerful, Clown, Gleaner oraz Dapper (2 serie). Poproszę o ich opisanie (chodzi mi o różnice).
Podrawiam Janusz.

[Krzysztof Gerlach]

Panie Januszu,
Okręcikom tym G.A. Osbon poświęcił w "Mariner's Mirror" z 1965 artykuł liczący 117 stron, D.K. Brown w "Before the Ironclad" ponad 6 wielkoformatowych stron drobnym maczkiem, a w książce A. Prestona i J. Majora "Send a Gunboat" informacje o nich zajmują tak coś ze 30 stron lub więcej. Nie wspomnę już o Lyonie czy Winfieldzie. Niełatwo będzie z takiej lawiny danych sklecić jakieś sensowne i krótkie streszczenie, ale jutro spróbuję coś wypichcić.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Krzysztof Gerlach]

Kolejne typy tych drewnianych kanonierek śrubowych powstawały w wyniku doświadczeń zbieranych podczas projektowania i eksploatacji poprzednich, więc kolejność jest tu bardzo ważna. Najpierw zamówiono – czerwcu 1854 – 6 jednostek typu Gleaner, potem (cztery miesiące później) 20 jednostek typu Dapper. Druga seria (98 sztuk) kanonierek typu Dapper został zamówiona podczas pierwszych miesięcy 1855. Ponieważ w czasie działań bojowych podczas wojny krymskiej wielokrotnie zdarzało się im utknąć na mieliznach, w lipcu 1855 zamówiono 20 jednostek typu Cheerful, ze szczególnie małym zanurzeniem. Zanim którąś z nich ukończono, w styczniu 1856 przygotowano ulepszone plany kanonierki o bardzo małym zanurzeniu – typ Clown – i wkrótce zamówiono budowę 12 sztuk.
Dane PROJEKTOWE wyglądały następująco:
Typ Gleaner. Wymiary 100’ x 22’ x 7’10”, zanurzenie (tu parametr niezwykle istotny) 6’6”, tonaż 216 ton, wyporność 290 ton. Oczywiście rzeczywiste parametry nieco odbiegały od projektowych (np. tonaż zwykle 218 ton). Uzbrojenie: początkowo dwa obracane działa 68-funtowe, 95-cetnarowe, przed i za kominem oraz 2 haubice 24-funtowe na lawetach wózkowych, ustawione w furtach za grotmasztem – co okazało się zbyt ciężkie; w 1855 trzy działa 68-funtowe lub 1 działo 68-funtowe (95-cetnarowe, obracane na lawecie ślizgowej za kominem, 1 działo 32-funtowe (56-cetnarowe, obracane na lawecie ślizgowej przed kominem), 2 haubice 24-funtowe na lawetach kołowych. Wysokociśnieniowy, dwucylindrowy (średnica cyl. 53,3 cm, skok tłoków 30,5 cm), poziomy silnik z tłokiem rurowym, firmy Penn, o mocy 60 koni nominalnych i projektowanej mocy indykowanej 270 koni, który pozwalał na rozwijanie prędkości około 7,5 węzła. Dwuskrzydłowa, nie podnoszona śruba o średnicy 1,83 m. Dwa albo trzy cylindryczne kotły lokomotywowe. Zapas 25 ton węgla. Składany zawiasowo komin. Trzy maszty. Lekki takielunek szkunera (bez bukszprytu) o powierzchni 225 metrów kwadratowych, przed popłynięciem na Bałtyk rozbudowany. Załoga 36 ludzi.

Typ Dapper. Wymiary 106’ x 22’ x 8’, zanurzenie 6’8”, tonaż 233 tony, wyporność około 284 tony. (W rzeczywistości na ogół długość między pionami c. 108’, szerokość i głębokość w granicach odchyłek plus minus cala, tonaż między 233 a 237). Uzbrojenie planowane na ogół: 1 działo 68-funtowe, 2 działa 24-funtowe, albo 2 działa 68-funtowe odprzodowe, gwintowane (czyli z gwintem eliptycznym Lancastera), a w rzeczywistości często 1 gładkolufowe działo 68-funtowe o masie 95 cwt, osadzone obrotowo z tyłu, 1 działo 32-funtowe o masie 56 cwt, z przodu i 2 „mosiężne” haubice 24-funtowe, czyli łącznie 4 działa. Wysokociśnieniowy, dwucylindrowy silnik poziomy o mocy 60 koni nominalnych i projektowanej mocy indykowanej 270 koni, a rzeczywistej też w tych granicach, pozwalał na rozwijanie prędkości 7,5 do 8 węzłów. W jednych kanonierkach pochodził on z firmy Penn (taki jak opisany dla Gleaner), w innych od firmy Maudslay (średnica cylindrów 39,4 cm, skok tłoków 45,7 cm). Dwa cylindryczne kotły, jedna, nie podnoszona śruba, zapas 25 ton węgla. Komin dużo bliżej dziobu niż na Gleaner, gdzie był prawie na śródokręciu. Trzymasztowy takielunek szkunera (z małym bukszprytem) o znacznie wyższych masztach niż na Gleaner, do służby na wodach zagranicznych zmieniony w szkuner rejowy, z wielkim bukszprytem (wówczas powierzchnia żagli około 560 metrów kwadratowych). Załoga: 36 ludzi.

Typ Cheerful. Wymiary 100’ x 22’ x 6’6”, zanurzenie 4’, tonaż 212 ton. (W rzeczywistości tonaż pomiędzy 209 a 216 ton, zanurzenie około 4’6”). Uzbrojenie: 2 działa 32-funtowe, które można było przesuwać do wielu furt (przy dziobnicy, przed fokmasztem, przed kominem, za grotmasztem, blisko rufy. Wysokociśnieniowy, poziomy silnik jednocylindrowy (średnica cylindra 38,1 cm, skok tłoka 30,5 cm) o mocy 20 koni nominalnych, rozwijający moc około 92 koni indykowanych, co pozwalało na osiąganie prędkości c.6,75 węzła. Zdaniem jednych wszystkie silniki dostarczyła firma Penn, zdaniem innych część pochodziła (lub miała pochodzić) od Maudslay’a. Komin w środku długości okrętu. Bardzo skromny (powierzchnia żagli 229 metrów kwadratowych) takielunek dwumasztowego szkunera z krótkim bukszprytem. Załoga: 36 ludzi.

Typ Clown. Wymiary 110’ x 21’10” x 6’6”, zanurzenie 4’, tonaż 233 tony. (W rzeczywistości tonaż pomiędzy 235 a 243 tony, zanurzenie około 4’6”). Uzbrojenie pierwotne: 1 działo 68-funtowe (95-cetnarowe) i 1 działo 32-funtowe. Furty prawie jak na Cheerful, ale te przed kominem przesunięte teraz za komin (który był trochę bliżej dziobu). Wysokociśnieniowy, poziomy silnik jednocylindrowy (średnica cylindra 53,3 cm, skok tłoka 30,5 cm) o mocy 40 koni nominalnych, rozwijający około 145 koni indykowanych, co pozwalało na osiąganie prędkości maksymalnej około 8 węzłów. Siniki z firm Penn i Maudslay. Takielunek dwumasztowego szkunera rejowego (z krótkim bukszprytem), znacznie wyższy i bardziej rozbudowany niż na Cheerful, do służby na wodach zagranicznych jeszcze powiększony (wówczas powierzchnia żagli 454 metry kwadratowe). Załoga: 30 ludzi.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Na podanym linku, jest lista korwet podzielona na grupy, ustalenia i typy. http://www.answers.com/topic/list-of-co ... royal-navy
Do pierwszych dwóch grup korwet raczej nie ma problemu wg. mnie:
do grupy z 1693r/Maidstone zaliczę: Maidstone (1793.11), Jersey (1694.01.17), Lizard (1694.03.19), Newport (1694.04.07), Solebay (1694.09.13), Swan (1694.09.13), Drake (1694.09.26), Seahorse (1694.09.27), Falcon (1694.09.28), Quennborough (1694.12.02), Penzance (1695.04.22), Dunwich (1695.10.15), Bideford (1695.10.25) i Orford (1695.11.19);
do grupy z 1696r/Lizard zaliczę: Lizard (1697.03.29), Flamborough (1697.07.10, Seaford (1697.10.15) i Deal Castle (1697.11.06).
Jednak mam kłopot z zaliczeniem jednostek do grup (ew. typów) Squirrel (3jed.), Flamborough (2jed.) i Gibraltar (12 jed.).

Pozdrawiam Janusz.

[Krzysztof Gerlach]

Zdaniem Davida Lyona, 17 dużych okrętów 6 rangi, wodowanych w latach 1706-1716, wśród których były Squirrel, Flamborough i Gibraltar, w ogóle nie tworzyło żadnych typów czy grup. Natomiast Winfield, który próbował jednak je pogrupować, m.in. na podstawie nazwisk projektantów, umieścił Squirrel i Flamborough w jednym typie (tylko te 2 jednostki), zaś do grupy (nie typu) Gibraltar zaliczył: Solebay (21.08.1711), Gibraltar (18.10.1711), Port Mahon (18.10.1711), Blandford (29.10.1711), Hind (31.02.1712), Seahorse (4.05.1712), Rose (25.04.1712), Bideford (14.03.1712), Success (30.04.1712), Greyhound (21.06.1712), Lively (28.05.1713), Speedwell (27.03.1716). Trzy pozostałe, różne od siebie i od innych, zakupione od indywidualnych budowniczych w trakcie budowy, to Aldoborough (Alborough, Aldbrough, 6.03.1706), Nightingale (15.10.1707), Deal Castle (9.09.1706). Do okrętów 6 rangi w tym samym okresie dołączano ponadto jednostki przeklasyfikowywane z innych kategorii, więc ma Pan jeszcze co robić .
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, mam pytanie odnośnie fregaty bocznokołowej AKBAR typu Akbar, zbudowanej w 1841 dla Indian Navy. Według jednego źródła została zbudowana w stoczni Robert Napier, Govan, a według innego w stoczni Wood & Reid, Port Glasgow. Gdzie została zbudowana ?
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Govan to dzielnica Glasgow, w której Robert Napier (już wcześniej wykonujący silniki parowe w Glasgow) kupił w 1840 stocznię do budowy całych jednostek pływających. Odtąd zajmował się jednym i drugim. Niewątpliwie mógł więc w 1841 zarówno zbudować fregatę Akbar, jak wyposażyć ją w silnik. Wszystkie posiadane przeze mnie opracowania zgodnie podają też, że to zrobił. Są jednak pewne „ale” – w 1841 dopiero organizował pracę tej stoczni, a poza tym specjalizowała się ona w budowie statków żelaznych, podczas gdy fregata Akbar była drewniana. Nie byłoby więc dziwne, gdyby Napier podzlecił wykonanie samego drewnianego kadłuba „po sąsiedzku”, we wspomnianej stoczni w Port Glasgow, a potem dokończył budowę w Govan.
AvM zajmuje się z upodobaniem podobnymi przypadkami , może ma coś konkretnego też na temat Akbar.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję bardzo za odpowiedź.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie poproszę o opisanie jednostek dwóch grup okrętów określanych jako „fireship”:
1) Vulcan (1691.02.21), Blaze (1691.03.05), Flame (1691.03.06), Strembolo (1691.03.07), Aetna (1691.03.19), Phaeton (1691.03.19), Lightning (1691.03.20) i Vesuvius (1691.03.30);
2) Vesuvius (1693.12.04), Blaze (1694.02.17), Phoenix (16994.03.16), Firebrand (1694.03.31) i Terrible (1694.06.15).
Pozdrawiam Janusz.