Forum Okrętów Wojennych

„Czy nie mogło być tak, że Andromaque okazała się za słabo uzbrojona, to następnie w Astree dodano po jednej furcie, a potem kolejne cztery miały już bardziej pełne kształty i jeszcze bardziej powiększoną siłę ognia”.
Takie rozważania można snuć, lecz bez oryginalnych planów konstrukcyjnych pozostaną tylko spekulacją. Stwierdzenie, że Andromaque okazała się za słabo uzbrojona może być prawdziwe tylko w sensie ogólnym – w pewnym momencie fregaty de 12 zaczęły być zastępowane przez jednostki klasy de 18. Jednak przed Andromaque zbudowano minimum 25 francuskich fregat klasy de 12, a po niej jeszcze około 80 (!), więc na pewno to nie przy niej wykrystalizował się taki pogląd. Mam plany innej fregaty tej kategorii, też Lamothe’a i też z Brestu, krótszej o 2,5 stopy od Andromaque. Na burcie jest 14 furt, chociaż artyleria głównego pokładu opiewa na 26 sztuk, a więc do dodania 2 dział więcej nie potrzeba było ani nowego projektu, ani nowych furt. Natomiast cztery prawie identyczne fregaty typu Nymphe mogły oczywiście mieć „pełniejsze kształty”, lecz jeśli charakteryzowały się innymi liniami kadłuba i inną kategorią uzbrojenia głównego, to co właściwie pozostanie jako cechy wspólne łączące je z tamtymi w jeden typ?

Wszystkie 32-działowe fregaty klasy de 12 typu Magicienne zbudowano w Tulonie. Projektant Joseph-Marie-Blaise Coulomb. Projektowe dane francuskie: 960 ton, 44,20 x 11,54 x 5,82 m, uzbrojenie: 26 x 12-f i 6 x 6-f.
Magicienne – zwodowana 1.08.1778. Zdobyta przez Anglików 2.09.1781 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Wymiary wg Brytyjczyków: 43,81 x 11,95 x 3,77 m, tonaż 968 ton. Weszła na mieliznę 24.08.1810 i spalona po walce z okrętami francuskimi przy Ile de France.
Daty wodowań i losy pozostałych - później.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

c.d. fregaty typu Magicienne:
Alceste – zajęta przez Anglików w Tulonie 29.08.1793 i przekazana marynarce Sardynii, 10.06.1794 odbita przez Francuzów. Zdobyta przez Anglików 18.06.1799 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Od 1801 bateria pływająca, sprzedana 1802.
Artemise – 2.08.1798 podpalona przez własną załogę po bitwie pod Abukirem, wyleciała w powietrze.
Iris – od 1793 magazyn prochu w Tulonie, spalona tam w grudniu 1793.
Lutine – zdobyta przez Anglików w Tulonie 18.12.1793 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Zatonęła z prawie całą załogą (oprócz dwóch osób) 9.10.1799 pod Vlieland.
Modeste – zdobyta 17.10.1793 przez Anglików i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy, do 1800 w rezerwie, od 1800 transportowiec wojska, od 1804 bateria pływająca, w latach 1806-1813 w aktywnej służbie, rozebrana 1814.
Precieuse – od 1802 hulk, rozebrana 1816.
Reunion – zdobyta przez Anglików 20.10.1793 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Zatonęła 7.12.1796.
Sensible - zdobyta przez Anglików 27.06.1798 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Od 1799 transportowiec wojska. Zatonęła 3.03.1802 pod Cejlonem.
Serieuse –1.08.1798 zatopiona w bitwie pod Abukirem.
Topaze – opanowana przez rojalistów przyłączyła się w Tulonie do Anglików 29.08.1793. Od 1794 wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. W aktywnej służbie do 1812. Sprzedana 1814.
Vestale – zdobyta przez Anglików 13.12.1796 i odbita następnego dnia przez własną załogę, ponownie zdobyta przez Anglików 20.08.1799, ale nie wcielona do Royal Navy.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź. Poproszę o podanie danych, dat wodowań oraz losów okrętów typu Desiree i Chimere. Janusz.

Dobry wieczór, dziękuję za fregaty typu Magicienne.
Proszę o bliższe dane i losy korwet śrubowych CATON (1845) i CHAPTAL (1847).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Fregaty – moździerzowce (fregate-bombardes) typu Desiree/Romaine, zwane też korwetami.
Projektant Pierre-Alexandre Forfait. W pierwotnym zamyśle osobliwe jednostki, które oprócz niesienia 20 dział 24-funtowych i 12 dział 8-funtowych, miały być jeszcze uzbrojone w 1 moździerz 12-calowy, co było odbiciem paranoicznych teorii prowadzenia wojny morskiej przez rewolucjonistów z Paryża. Ich idea była zresztą jeszcze głupsza, ponieważ chcieli, by te małe okręty wyposażyć w 14 dział 48-funtowych, moździerz 12-calowy i palenisko dla podgrzewania kul do czerwoności, a zatem by tworzyły połączenie korwety z baterią lądową. Do 1798 zmieniono uzbrojenie teoretycznie na 24 x 24-f, 14 x 8-f i 2 do 4 haubic 36-funtowych, ale w rzeczywistości każda z 9 jednostek typu miała nieco inny zestaw dział. Na tych, które Anglicy wcieli do swojej floty, uzbrojenie głównej baterii redukowano do dwudziestu sześciu 18-funtówek. Tonaż 700 ton (wg pomiarów brytyjskich 1010-1017 ton), wyporność 1071 ton, wymiary 45,50 x 11,70 x 5,77 m. Załoga: 250.
Desiree – zbudowana w Dunkierce, zwodowana 23.04.1796. Zdobyta przez Anglików 8.07.1800 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. W aktywnej służbie do 1815, od 1823 hulk, sprzedana w 1832.
Comete – zbudowana w Hawrze, zwodowana 11.03.1796. Od 1808 hulk, rozebrana 1810.
Immortalite – zbudowana w Lorient, zwodowana 7.01.1795. Zdobyta przez Anglików 20.10.1798 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Rozebrana 1806.
Impatiente – zbudowana w Lorient, zwodowana 12.03.1795. Zatonęła 29.12.1796 u brzegów Irlandii.
Incorruptible – zbudowana w Dieppe, zwodowana 20.05.1795. Wycofana 1814, skreślona z listy floty 1815.
Libre – zbudowana w Hawrze, zwodowana 10.02.1796. Zdobyta przez Anglików 24.12.1805, ale nie wcielona do Royal Navy.
Poursuivante – zbudowana w Dunkierce, zwodowana 23.05.1796. Wycofana 1805, od 1806 hulk.
Revanche – zbudowana w Dieppe, zwodowana 31.08.1795. Od 1808 transportowiec (fluita) 24-działowy, od 11.1811 ponownie fregata. Rozebrana 1824.
Romaine - zbudowana w Hawrze, zwodowana 1.10.1794. Wycofana w 1804, rozebrana w 1816.

Co do typu Chimere, musi Pan określić bliżej, o okręty z którego okresu Panu chodzi.
Krzysztof Gerlach

CATON
Żelazna korweta śrubowa 4-,6- i 8-działowa, oraz awizo. Jednostka zbudowana w Tulonie, projektant Dupuy de Lome. Zwodowana 1.05.1847. Wyposażona w silnik firmy Schneider wykonany w Le Creuzot, z wahliwymi cylindrami, o mocy bardzo różnie określanej na 200, 220, 250 i 260 koni nominalnych, ale najprawdopodobniej w projekcie 220, a w rzeczywistości 260. Przekazywał moment przez przekładnię przyspieszającą. Długość 54,38 m, szerokość 9,37 m, głębokość 3,62 m, wyporność 890-892 ton. Załoga: 123-125 ludzi. Uzbrojenie w 1848: 8 dział haubicznych 16 cm, w 1864 – 6 dział gwintowanych 12 cm.
W latach 1854-55 jednostka ta uczestniczyła w walkach na Morzu Czarnym i Morzu Azowskim w czasie wojny krymskiej, od 1855 klasyfikowana już tylko jako awizo. Skreślona z listy floty 30.01.1874, rozebrana w 1875.

CHAPTAL
Żelazna korweta śrubowa, 2- i 4-działowa, oraz awizo. Zbudowana pod Paryżem w Asnieres-sur-Seine. Zwodowana 9.12.1845. Wyposażona w silnik wykonany przez pana Cave, o mocy 220 koni nominalnych, z cylindrami wahliwymi. Wymiary: 54,30 x 9,53 x 3,76 m. Wyporność 940 lub 1007 ton, załoga: 123 ludzi. Uzbrojenie w 1846: dwa działa haubiczne 22 cm (różnej długości, nr 1 i nr 2) i dwa działa 30-funtowe; w 1847 – 1 działo haubiczne 22 cm (nr 1) i 1 działo 30-f; w 1860 – 4 działa haubiczne 16 cm.
W latach 1854-55 jednostka ta walczyła na Morzu Czarnym w czasie wojny krymskiej, najpóźniej od 1855 klasyfikowana już tylko jako awizo. W 1859 walczyła na Adriatyku. Zatonęła w 1862 – wyrzucona na brzeg u przylądka Hornos blisko Vera Cruz przez huragan 25.10.1862 (resztki kadłuba sprzedano, silnik – nowy, zainstalowany w 1861 - i kotły uratowano).

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź. W kwestii jednostki Chimere znam jedną wod. 1758.02.06 22 działową i wycofaną 1783.
Na stronach intern. spotkałem się z dwoma przypadkami okrętu o tej nazwie;
1. w eskadrze M. de la Clue Chimere 26dział. (1759.08)
2. w eskadrze d`Estaing`e 4 jednost. 28 dział. Alcmene, Aimable (obie to ten sam typ), Chimere, Dauphin (1778). Czy to ten sam okręt? Jeżeli był później okręt o tej nazwie i typ to poproszę o podanie nazw i daty wodowań oraz losy tych okrętów. Pozdrawiam Janusz.

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź. W kwestii jednostki Chimere znam jedną wod. 1758.02.06 22 działową i wycofaną 1783.
Na stronach intern. spotkałem się z dwoma przypadkami okrętu o tej nazwie;
1. w eskadrze M. de la Clue Chimere 26dział. (1759.08)
2. w eskadrze d`Estaing`e 4 jednost. 28 dział. Alcmene, Aimable (obie to ten sam typ), Chimere, Dauphin (1778). Czy to ten sam okręt? Jeżeli był później okręt o tej nazwie i typ to poproszę o podanie nazw i daty wodowań oraz losy tych okrętów. Pozdrawiam Janusz.

Do 1871 marynarka francuska miała co najmniej trzy okręty o nazwie Chimere, ale dla interesującego Pana okresu istotny jest tylko jeden z nich, właśnie ten zwodowany 6.02.1758 w Tulonie i ostatecznie wycofany w sierpniu 1783.
Była to fregata klasy de 12, zaprojektowana przez Jean-Marie-Blaise’a Coulomb, o wymiarach 44,20 x 11,54 x 5,82 m, i o pierwotnym uzbrojeniu: 26 x 12, 4 x 6-f. Niosła więc w sumie 30 dział. Jednak zaniedbując nikłą liczebnie, lekką i zmienną artylerię pokładu rufowego, można ją od biedy nazwać fregatą 26-działową, natomiast w żadnym wypadku nie 22-działową, nawet jeśli w którymś momencie miała rzeczywiście uzbrojenie zredukowane do takiej liczby armat, o czym nic nie wiem. W późniejszym okresie jednostki w ten sposób zbudowane nosiły na pokładach otwartych po 6,8,10,12 a nawet 14 dział 6-funtowych (artylerii głównej nie dało się zmienić, bo miały tylko 26 furt), przez co można je było nazywać od 32- do 40-działowymi. Chimere była jedną z pierwszych fregat nowej wtedy klasy de 12 i pierwszą, która nadała im najbardziej charakterystyczne cechy. Powstała właściwie nie dla marynarki wojennej, tylko została zamówiona przez marsylską izbę handlową do działań korsarskich, a król odkupił ją dopiero na pochylni. W 1759 działała na Morzu Śródziemnym, a w 1778 na wodach amerykańskich, więc był to ciągle ten sam okręt. Różnice w określaniu polegają głównie na tym, że w tamtych czasach Francuzi wyróżniali fregaty po wagomiarze artylerii głównej (w tym przypadku de 12), a nazywanie ich wg całkowitej liczby dział to tylko próby – mniej lub bardziej udane - porównania z podobnymi żaglowcami Brytyjczyków. Chimere wypożyczono w 1780 marynarce handlowej, a w 1783 wycofano jako całkowicie już nieużyteczną.
Wymienione w składzie eskadry d’Estainga Alcmene i Aimable należały do fregat klasy de 8 i były znacznie mniejsze.
Krzysztof Gerlach

Panie Krzysztofie dziękuje za wyjaśnienia. Tym razem poproszę o informacje o typie Armide tylko dane techn. i losy poszczególnych jednostek. Jeżeli to możliwe to rownież tych nie ukończonych Cornelie i Emeraude. Janusz

Dobry wieczór, dziękuję za informacje o Caton i Chaptal.
Proszę o dane i dzieje fregat [1811] ARIANE, [15.01.1810] NYMPHE, [01.07.1810] MEDUSE, prawdopodobnie tworzyły typ Ariane, ale ile ich było nie wiem. Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

40-działowe fregaty klasy de 18, typu Armide. Projektant Pierre Rolland; 1060 ton; 45,96 lub 46,5 x 11,70 lub 12,0 x 6,17 m. Załoga: 326. Pierwotne uzbrojenie nominalne: 28 x 18-f, 12 x 8-f, 4 haubice 36-f, potem zmieniane. Wg projektów Rollanda zbudowano wiele jednostek i różnie się je grupuje w typy. Np. Jean-Michel Roche widzi w typie Armide tylko fregaty Armide i Saale, ale inni uważają, że zamówiono ich aż 15 sztuk (niekiedy mocno różniących się wymiarami!), z których trzech nie zwodowano. Przyjmując ten ostatni pogląd, otrzymamy:
1) Armide – zdobyta przez Anglików 25.09.1806. Ci zmierzyli 46,62 x 12,27 x 3,75 m, 1104 tony. Wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Do 1809 w rezerwie, potem w aktywnej służbie do 1814, rozebrana 1815.
2) Saale – w okresie 24.09.1814-22.03.1815 oraz od 15.07.1815 do końca nosiła nazwę Amphitrite; wycofana z aktywnej służby 1817, rozebrana 1821.
3) Penelope – wycofana w 1815.
4) Minerve - zdobyta przez Anglików 25.09.1806. Ci zmierzyli 46,46 x 12,20 x 3,86 m, 1098 ton. Wcielona do Royal Navy jako Alceste. W aktywnej służbie do 1812, w rezerwie 1813-1814, od 1814 transportowiec wojska, rozbiła się na skale w cieśninie Gaspar 18.02.1817, wrak spalony.
5) Flore – zatonęła 30.11.1811 pod Chioggią od uderzenia szkwału.
6) Amphitrite – 3.02.1809 spalona w porcie Martyniki przez swojego dowódcę dla uniknięcia przejęcia przez Anglików.
7) Niemen – zdobyta 6.04.1809 przez Anglików u ujścia Żyrondy. Ci zmierzyli 47,00 x 12,16 x 3,81 m, 1093 tony. Wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. W aktywnej służbie do 1814, rozebrana w 1815.
8) Emeraude – budowana w Bayonne od 1809, w 1810 zbudowana w jednej czwartej; w 1819 budowy zaniechano.
9) Circe – w służbie 1812-14, w rezerwie do 1823, ponownie w służbie do 1830, w 1832 zredukowana do korwety 28-działowej. W 1844 skreślona z listy floty.
10) Alcmene - zdobyta przez Anglików 16.02.1814. Ci zmierzyli 46,53 x 12,14 x 3,85 m, 1080 ton. Wcielona do Royal Navy jako Dunira, jeszcze w 1814 przemianowana na Immortalite. Nigdy nie wyposażona do aktywnej służby. Od 1822 hulk, sprzedana 1837.
11) Antigone – w 1829 skreślona z listy floty (wg niektórych odrębny typ Antigone).
12) Cornelie – budowana w Bordeaux od 1813, uszkodzona na pochylni 10.03.1814 przez rojalistów, w wyniku czego budowy zaniechano, a kadłub rozebrano (wg niektórych odrębny typ Antigone).
13) Cleopatre – rozebrana w 1823.
14) Magicienne – zatonęła 28.11.1840 na Filipinach.
15) Andromede – budowana w Bayonne, budowy zaniechano.
Krzysztof Gerlach

Ariane, Nymphe, Meduse.
Istotnie, wg niektórych interpretacji trzy wymienione fregaty (i tylko one) tworzyły typ Ariane. Inni włączają je do szeroko rozumianego typu Venus-Virginie. Należały do 40/44-działowych fregat klasy de 18. Projektant Jacques-Noel Sane. 1080 ton; 45,5 i 46,48 x 12,35 lub 11,92 x 6,2 m. Załoga: 325-326. Uzbrojenie nominalne: 28 x 18-f, 8 x 8-f i 8 karonad 24-f.
Ariane zwodowano w Nantes. Podczas ucieczki 22.05.1812 przed okrętami brytyjskimi weszła na mieliznę i została spalona.
Meduse zbudowano w stoczni firmy Crucy, w Paimboeuf. Rozbiła się 2.07.1816, ewakuację rozbitków osławiła przerażająca tragedia tratwy („tratwa Meduzy”), upamiętniona w literaturze i malarstwie.
Nymphe zbudowano w Nantes. Wycofana w 1830, od 1832 hulk, rozebrana 1873.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Panie Krzysztofie dziękuję za opisanie typu Armide. Poproszę o dane na temat 2 jednostek zdobytych przez Anglików Cleopatre zd. 1793. i Nereide zd. 1797 (do jakich typów należały itd.). Janusz

Cleopatre i Nereide były 32-działowymi fregatami klasy de 12, zbudowanymi w Saint Malo, a ich wspólnym projektantem był Jacques-Noel Sane. Istnieją różne poglądy na temat ich przynależności do poszczególnych typów. Wg jednej z koncepcji Cleopatre razem z Venus (z 1780) tworzyły typ Venus, zaś Nereide wspólnie z fregatami Diane (z 1779), Emeraude (z 1779), Fine (z 1779) i Sibylle (z 1777) tworzyły typ Sibylle. Wg innego poglądu, spośród wyżej wymienionych Emeraude, Nereide, Venus i Cleopatre tworzyły 4-jednostkowy typ Emeraude.
Nominalnie miały nieść po 26 dział 12-funtowych na głównym pokładzie oraz 6 dział 6-funtowych na pokładach otwartych.
Cleopatre zwodowana 19.08.1781 miała wg pomiarów francuskich 600 ton, 44,52 x 11,21 x 5,69 m, a jej uzbrojenie składało się z 26 dział 12-f i 10 dział 6-f. Zdobyta przez Anglików 18.06.1793 i wcielona do Royal Navy jako Oiseau. Anglicy wymierzyli ją na 913 ton, 44,39 x 11,49 x 3,65 m. Od 1806 hulk jeniecki, sprzedana 1816.
Nereide zwodowana 31.05.1779 miała 600 ton, 43,93 x 11,21 x 5,69 m, 260 ludzi załogi, a jej uzbrojenie składało się 26 dział 12-f i 8 dział 6-f. Zdobyta przez Anglików 20.12.1797 i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Anglicy wymierzyli ją na 892 tony, 43,41 x 11,45 x 3,59 m. Odbita przez Francuzów 28.06.1810, ponownie zajęta przez Anglików w 6.12.1810, przy zajmowaniu Ile de France (Mauritius). Zbyt uszkodzona, by warto ją było naprawiać, została sprzedana na miejscu w 1816.
Krzysztof Gerlach

Witam, dziękuję za poprzednie informacje, czy można prosić o uzupełnienie danych zamieszconych w Sob Gru 16, 2006 12:57 o pozostałe fregaty, serdeczne pozdrowienia, Krzysztof Nowak.