Forum Okrętów Wojennych

nTW 11/95 "Niezrealizowane projekty monitorów dla flotylli rzecznej w Pińsku" P. Zarzycki

W artykule są plany: monitora CM [górny, boczny, z przodu + schemat pancerza] + tego co zapodał Marek i AvM

1. monitor zaprojektowany w Departamencie Spraw Morskich – projekt z 1919 roku?
wymiary: 26,6 x ~5,2 x 0,6-0,8 m
uzbrojenie: 2 x 120 mm [L.40] z pancernymi wieżami otwartymi, 2-4 ckm [zapas amunicji 100 na działo + 10 000 na ckm]
uzbrojenie [wersja 2]: 4 x 76,2 mm [L.40 lub L.50] zapas amunicji po 350 pocisków na lufę
konstrukcja: 5 przedziałów wodoszczelnych, 2 stery rufowe
napęd: 2 silniki wysokoprężne 40-45 KM każdy, max prędkość 24 km/h
zbiorniki miały wystarczać na 100 h marszu z max prędkość

od teraz w dół projekty by WMW w Pińsku

2. monitor CM (2 sztuki) – projekt z czerwca 1931 roku
wymiary 36 x 6 x 0,6 m
uzbrojenie: 2 x 105 mm [zapas 150 pocisków na działo], 2 ckm [w wieżyczkach Ursus]
konstrukcja: kadłub 3-4 mm, pancerz boczny 40 mm, wieża dowódcy i artyleryjska 50 mm, dachy 25 mm, pokład 20 mm, grodzie pancerne 40 mm
napęd: silniki wysokoprężne zapewniające prędkość 15 km/h [zapas na 100 h marszu], by móc pływać w obie strony [sic! ] dziob i rufa miały mieć ten sam kształt zakończone jedna śrubą napędową i sterem
załoga: 3 oficerów, 13 podoficerów i 22 marynarzy
koszt: 410 000 zł

3. monitor LM (2 sztuki) – projekt z czerwca 1931 roku
wymiary 25 x 5 x 0,4 m
uzbrojenie: 2 x 100 mm haubice
konstrukcja: kadłub 3-4 mm, pancerz boczny 10 mm, wieża dowódcy i artyleryjska 12 mm, dachy 6 mm, pokład 6 mm, grodzie pancerne 10 mm
napęd: silniki wysokoprężne zapewniające prędkość 12 km/h [zapas na 100 h marszu], by móc pływać w obie strony [sic! ] dziob i rufa miały mieć ten sam kształt zakończone jedna śrubą napędową i sterem
załoga: 3 oficerów, 8 podoficerów i 17 marynarzy
koszt: 309 000 zł

oparte na tej samej konstrukcji co CM

4. kuter ciężki typu Z (2 sztuki) – projekt z czerwca 1931 roku
wymiary: 22 x 5 x 0,45 m
uzbrojenie: 2 x 47 mm [zapas 150 pocisków na działo], 1 ckm [Ursus]
konstrukcja: kadłub 3-4 mm, pancerz boczny 10 mm, wieże 12 mm, dachy 6 mm, grodzie pancerne 10 mm
napęd: silniki wysokoprężne zapewniające prędkość 15 km/h [zapas na 80 h marszu], by móc pływać w obie strony [co oni z tym ] dziob i rufa miały mieć ten sam kształt zakończone jedna śrubą napędową i sterem
załoga: 17 ludzi
koszt: 209 000 zł

5. kutry rozpoznawcze typu N (4 sztuki)
wymiary: 20 x 4,2 x 0,6 m
uzbrojenie: 1 x 47 mm [zapas 150 pocisków], + 1 ckm [Ursus]
konstrukcja: kadłub 3 mm, pancerz boczny 10 mm, wieże 8 mm, dachy 6 mm, grodzie pancerne 10 mm
napęd: silniki wysokoprężne zapewniające prędkość 22 km/h [zapas na 24 h marszu], by móc pływać w obie strony dziob i rufa miały mieć ten sam kształt zakończone jedna śrubą napędową i sterem
załoga: 16 ludzi
koszt: 238 000 zł

6. krypy desantowe
wyporność: 13 t
wymiary: 13,5 x 3 x 0,5 m
uzbrojenie: 1 ckm [Ursus], 60 żołnierzy desantu
konstrukcja: kadłub 3 mm, pomieszczenie desantowe 12 mm, dach pomieszczenia 10 mm
napęd: silnik gaźnikowy 12 km/h, zapas na 30 h, 1 ster i 1 śruba [układ klasyczny, ostry dziób i prosto zakończona rufa – ufff no w końcu ]
koszt: 110 000 zł

cdn...

2. monitor CM (2 sztuki) – projekt z czerwca 1931 roku
wymiary 36 x 6 x 0,6 m
uzbrojenie: 2 x 105 mm [zapas 150 pocisków na działo], 2 ckm [w wieżyczkach Ursus]
konstrukcja: kadłub 3-4 mm, pancerz boczny 40 mm, wieża dowódcy i artyleryjska 50 mm, dachy 25 mm, pokład 20 mm, grodzie pancerne 40 mm
napęd: silniki wysokoprężne zapewniające prędkość 15 km/h [zapas na 100 h marszu], by móc pływać w obie strony [ ] dziob i rufa miały mieć ten sam kształt zakończone jedna śrubą napędową i sterem
załoga: 3 oficerów, 13 podoficerów i 22 marynarzy
koszt: 410 000 zł

7. monitor MC, typ Poleszuk? (2 sztuki) – projekt z sierpnia 1933 roku
wyporność: 160 t
wymiary: 42,2 x 6,5 x 0,8 m
uzbrojenie: 2 x 105 mm Schneider, 6 nkm 13,2 mm
konstrukcja: 9 przedziałów wodoszczelnych, burty 12 mm, pokład 14 mm, wieże 40 mm, dachy 14 mm
napęd: 2 silniki 35 KM każdy, znów te nieszczęsne dwa kierunki [tym razem po 2 śruby i 2 stery na dziobie i rufie]
załoga: 3 oficerów, 36 podoficerów i marynarzy
koszt: 1 240 000 zł pierwszy, 1 170 000 zł drugi
wejście do służby: pierwszy 1940/41, drugi 1941/42

8. kuter KS (6 sztuk) – projekt z kwietnia 1933 roku
wymiary: 12 x ? x 0,65 m
uzbrojenie: 1 ckm [Ursus]
konstrukcja: kadłub 3 mm, pancerz boczny 8 mm, wieże 8 mm, dachy 6 mm, grodzie pancerne 10 mm
napęd: 30 km/h [20 h pływania]
załoga: 4 ludzi
koszt: 150 000 zł

9. kuter moździerzowy M (2 sztuki) – projekt z kwietnia 1933 roku
wymiary: 10 x 2,5 x 0,4 m
uzbrojenie: 1 x 81 mm [moździerz] 80 pocisków
konstrukcja: kadłub 3 mm, pancerz boczny 10 mm, wieże 12 mm
napęd: 12 km/h [50 h pływania], 1 śruba, 1 ster
załoga: 6 ludzi
koszt: 64 000 zł

ale to jest absolutny hicior
10. kuter lotniskowiec - wg pomysłu kmdr Zajączkowskiego z lutego 1934 roku
wymiary: 25 x ? x 0,5 m
napęd: 12 km/h
uzbrojenie: 1 km, 1 wodnosamolot [rozpiętość skrzydeł 15 m, długość kadłuba 9 m, masa 2000 kg – jakiś wodnosamolot pasuje pod te dane?!]

mam nadzieje że jakoś pomogłem

mam nadzieje że jakoś pomogłem

Pomogłeś i to bardzo. Dzięki.
Ten brak materiałów czasami dobija komletnie. Nie dość, że się błądzi to jeszcze nie można się merytorycznie wypowiadać.
Czy będzie poważnym przegięciem poprosić Cię o skany tych jednostek?
Oczywiście, jeżeli czas i okoliczności pozwolą.

A mówiłem, że Piotr Zarzycki z Muzeum Techniki, autor m.in. art. o planowanej przebudowie Burzy i Wichra oraz szperacz w Centralnym Archiwum Wojskowym w Rembertowie to bardzo wartościowy gość. Czy ktoś z Warszawy ma na niego realne namiary. Może by Go ściągnąć do FOW?
Andrzej J.

A kto ma regulamin Flotylli Rzecznej/Pińskiej (musiał lub musiały takiei być), lub wie gdzie jest/są?
Ja wiem, że jakieś regulaminy PMW powojennej (bodaj 1947, 1953 i 1959 ???) są w Bibliotece PAN-u w Gdańsku, tylko ich nie pożyczają do domu, a xero drogo wychodzi - bodaj po 50 gr. Korzystał z nich znany Wam Tadeusz Górski (autor PMW 1939-1959)
Andrzej J.

Marek, dzięki serdeczne po raz kolejny. To dla mnie duża frajda te rysunki.

A ja powracam do wyjściowego pytania - czy wiadomo coś nt. jednostek z planu z 1936 ??

A może coś takiego mogło być zbudowane?

Oczywiście, coś takiego zbudowane być mogło. Dlaczego nie, nie takie okręty dla PMW budowano.
Tyle tylko, że nie dla Marszałka Rydza-Śmigłego czy dla Prezydenta Mościckiego, ale dla Generalissimusa Stalina, gdyż zaprezentowany projekt ma układ niewątpliwie radziecki. Świadczy też o tym też chociażby zaprezentowane uzbrojenie - nkaemy (przed wojną kaliber 12,7 mm nie występował, tylko 13,2 mm), typowe radzieckie 37 mm działka plot itp.
A jak to ma być okręt radziecki, to i nazwa powinna być inna. Żaden "Bydgoszcz", tylko, dajmy na to, "Birobidżan".

Nemo 1 pisze:Oczywiście, coś takiego zbudowane być mogło. Dlaczego nie, nie takie okręty dla PMW budowano.
Tyle tylko, że nie dla Marszałka Rydza-Śmigłego czy dla Prezydenta Mościckiego, ale dla Generalissimusa Stalina, gdyż zaprezentowany projekt ma układ niewątpliwie radziecki. Świadczy też o tym też chociażby zaprezentowane uzbrojenie - nkaemy (przed wojną kaliber 12,7 mm nie występował, tylko 13,2 mm), typowe radzieckie 37 mm działka plot itp.
A jak to ma być okręt radziecki, to i nazwa powinna być inna. Żaden "Bydgoszcz", tylko, dajmy na to, "Birobidżan".

Dzięki za cenne uwagi. Bofors 40 mm jest napisane, a nie 37 mm. Poza tym flaga wskazuje na raczej polski charakter. Chyba?
Nkm 12.7 prawdopodobnie nie występował zbyt szeroko, ale gdzieś czytałem o próbach instalacji takowych chociażby w czołgach. Nie wyszło poza fazę prób. Zawodność pojedynczych nmk-ów 13.2 i brak celności spowodował szukanie innych rozwiązań.
Ten radziecki układ mnie trochę zastanawia. Na czym ma polegać ta "radzieckość"?
Wytłumacz, jak znajdziesz moment
Pozdrawiam

Pisząc na gorąco uwagi o radzieckim charakterze monitora "Bygdoszcz" (na gorąco, bo miałem rano oddawać się turystyce nad rzeką Bug, tej samej, po której niegdyś pływały realne polskie monitory, ale zostało to odwołane i się wziąłem przejściowo za okręciki) kierowałem się tzw. ogólną impresją, wynikającą z podobnego, zdaniem moim, kształtu masek przy działach 40 mm i 12,7 mm nkaemach do analogicznych radzieckich konstrukcji. To samo można by chyba powiedzieć o wieżach dział 105 mm.
Wywołany do tablicy, zacząłem szukać danych na poparcie moich prowokacyjnych tez.
Załóżmy, iż mogą je popierać planiki monitora "Udarnyj" zawarte czy to w S. Breyer, Soviet Warship Development, Volume 1: 1917-1937, Conway, London 1992, str 223, czy analogiczny planik ww. jednostki umieszczony na str 779 S. Szirokorad, Korabli i Katiera WMS SSSR 1939-1945, Minsk 2002. W tym Szirokoradzie to jest zresztą więcej materiałów ilustracyjnych które spowodowały, że napisałem, co napisałem. Oczywiście, wymienione przeze mnie powyżej źródła planików, zdjęć można odrębnie zinterpretować w kontekście monitora "Bydgoszcz". Nie w tym rzecz, to jest WSPANIAŁE, że się komuś chce coś pisać o okrętach rzecznych, jakieś ilustracje, dane czy punkty widzenia zamieszczać. Sam szykuję kilka dyskusyjnych wątków, ale chciałbym je najpierw dobrze przemyśleć i należycie zaprezentować, stąd na razie uciekam się do "prowokacji".
Z pozdrowieniami serdecznymi

Nemo 1 pisze:Pisząc na gorąco uwagi o radzieckim charakterze monitora "Bygdoszcz" (na gorąco, bo miałem rano oddawać się turystyce nad rzeką Bug, tej samej, po której niegdyś pływały realne polskie monitory, ale zostało to odwołane i się wziąłem przejściowo za okręciki) kierowałem się tzw. ogólną impresją, wynikającą z podobnego, zdaniem moim, kształtu masek przy działach 40 mm i 12,7 mm nkaemach do analogicznych radzieckich konstrukcji. To samo można by chyba powiedzieć o wieżach dział 105 mm.
Wywołany do tablicy, zacząłem szukać danych na poparcie moich prowokacyjnych tez.
Załóżmy, iż mogą je popierać planiki monitora "Udarnyj" zawarte czy to w S. Breyer, Soviet Warship Development, Volume 1: 1917-1937, Conway, London 1992, str 223, czy analogiczny planik ww. jednostki umieszczony na str 779 S. Szirokorad, Korabli i Katiera WMS SSSR 1939-1945, Minsk 2002. W tym Szirokoradzie to jest zresztą więcej materiałów ilustracyjnych które spowodowały, że napisałem, co napisałem. Oczywiście, wymienione przeze mnie powyżej źródła planików, zdjęć można odrębnie zinterpretować w kontekście monitora "Bydgoszcz". Nie w tym rzecz, to jest WSPANIAŁE, że się komuś chce coś pisać o okrętach rzecznych, jakieś ilustracje, dane czy punkty widzenia zamieszczać. Sam szykuję kilka dyskusyjnych wątków, ale chciałbym je najpierw dobrze przemyśleć i należycie zaprezentować, stąd na razie uciekam się do "prowokacji".
Z pozdrowieniami serdecznymi

Dzięki Ci serdeczne za kolejne uwagi.
Powołujesz się na materiały, których niestety nie mam i nigdy nie miałem okazji oglądać. Chciałbym Cię bardzo prosić o zamieszczenie na FOW zdjęć i opisów, jeżeli będzie to technicznie możliwe.

W rzeczy samej jest to niebywale interesujące, że w jakiś sposób, nie znając oryginałów, czy też projektów tylko, a daje na to moje słowo, byłem w stanie coś „skonstruować”, co może je przypominać w części lub całości. Dlatego też byłbym bardzo wdzięczny, gdybym miał szansę je zobaczyć.

Z tymi wieżami 105 mm, to jest tak, że biorąc uproszczony rysunek działa jako podstawę, dołożyłem drugie obok niego, ale rozstaw dział i wielkość wieży na obrysie jest prawie „ściągnięta” z monitora „Kraków”. Jedyna różnica, to kształt. Nie okrągły, a bardziej kanciasty, bo taki do mnie lepiej przemawia. Osłony Boforsa podobne do amerykańskich, ale zmniejszone do jednego działa, żeby zachować pozory realnej konstrukcji. NKM-y, podobnie jak z działami, dwa obok siebie , ale tym razem w wieży okrągłej ze ściętym przodem, żeby zaoszczędzić na ciężarze i dać lepszy wzgląd przez celownik, czyli „pajęczynkę”.

Reszta jest jasna i klarowna. Wyloty spalin (nie zaznaczone, bo zapomniałem) w kadłubie nad wodą, jedna łódź motorowa, druga wiosłowa i dodatkowo tratwy ratunkowe. Na szczycie nadbudówki dalmierz i reflektory. Na maszcie „bocianie gniazdo” i anteny radiostacji. Na dachu nadbudówki dodatkowo jedna antena krótkofalówki. Ja wiem, że to wszystko jest widoczne, ale mogłem coś zapomnieć dodać i w ten sposób liczę na cenne uwagi, jeżeli ktoś zechciałby napisać.

Pozdrawiam serdecznie,
Ryszard

Re BYDGOSZCZ:
Przypuszczam, że z takim monitorem był by kłopot: gdzie miałby pływać?
Monitor CM (albo MC) - którego sylwetkę wcześniej podałem - został zarzucony właśnie ze względu na gabaryty. Jego długość nie pozwalała mu pokonywać zakrętów na rzekach Polesia, a szerokości nie można było już zwiększać.
Wisła w tym czasie była uregulowana tylko od granicy zaboru niemieckiego w dół. W obrębie zaborów rosyjskiego i austriackiego była (i nadal jest) rzeką dziką, na której taki okręt po prostu by utknął na mieliźnie.

K-my najlepiej dać w wieżyczkach typu "Ursus".

Piszcie na takich rysunkach "Fikcja. Projekt prywatny z 2004 r., autorstwa RyszardaL.", bo potem zacznie to krążyć po sieci jako cos co Polacy mieli lub chcieli zrobić, ewtl. przypiszą rzecz jakiemuś naszemu DNC.
Pozdr.
Andrzej J.

Na starym Forum tak się bawiliśmy z Mitoko, a i Smok się przyłączył.

Taka propozycja, która mogła być całkiem realna:


I dla porównania NIEUCHWYTNY "jaki był":