Statek śródlądowy Zgłowięda ex Koszykówka, z Nakła

[Andrzej Jaskuła]

Ponieważ rozpoznanie parowca Hampstead poszło pothkanowi nad wyraz sprawnie, mam kolejną zagadkę. Otóż na http://www.nmm.pl/dziedzictwo-morskie/z ... /zglowieda jakieś kilkanaście dni temu pojawiła się ciekawa informacja o nie znanym mi statku Zgłowięda ex Koszykówka. Może koledzy potrafią znaleźć nazwę pierwotną i stocznię budowy tej jednostki, podobno z 1926 r. Może jest w t.3 śrubowców śp.Marka Michalskiego? Akurat tego tomu jeszcze nie mam . Wiem że nie jest to szczególnie dobre źródło informacji, ale trzeba od czegoś zacząć. No chyba że się odezwie Waldek Danielewicz.
Szukając Zgłowiędy i Koszykówki w googlach znalazłem m.in. stronę sprzed kilku miesięcy
http://www.statkiwycieczkowe.pl/zhistoria.html
Ponieważ na http://www.nmm.pl nie ma podanego źródła informacji (a powinno), to odnoszę wrażenie, iż popełniono plagiat metodą wytnij wklej, wprowadzając tylko bardzo drobne zmiany. Zresztą oceńcie sami.
Andrzej Jaskuła

[JB]

Wszystko jest przepisane od Waldka Danielewicza (wpis na forum "Żegluga śródlądowa wczoraj, dziś, jutro" z 6 czerwca 2009 roku).

JB

[Andrzej Jaskuła]

To widzę, że plagiat MM z plagiatu http://www.statki...
Bardzo pobieżnie przejrzałem Bernda Schwarza "Binnenschiffe zwischen Ostrepreussen und Schlesien" 2012 i nic z 1920-1930 oraz o długości 14-18 m nie znalezłem. Żadnej Koszykówki ani Zgłowiędy tam nie ma.

Więcej pytań niż odpowiedzi:
1 - Czy ten statek jest rzeczywiście w Schwarzu?
2 - Zamówiony był na rachunek niemiecki czy polski?
3 - Jak się nazywał pierwotnie, przed wojną?
4 - Czy wchodząc do polskiego PRS-u 1938 (a był taki?) miał polską nazwę?
5 - Jak się nazywał za Niemca w DWS?
6 - Czy jest w jakiśpolskich rejestrach z lat 1921-1939/1945?
7 - Czy jest w jakiś niemieckich BSR (Binnen-Schiff-Register) z lat 1921-1939/1945?
8 - Która stocznia go zbudowała?
9 - Znalazł go może ktoś w t.3 śrubowce Marka Michalskiego?
Andrzej Jaskuła

[W.Danielewicz]

Andrzej postawił wiele pytań dotyczących statku ZGŁOWIĘDA. Znam ten statek nie tylko ze zdjęć ale i osobiście gdy pływał jeszcze w PBW Bydgoszcz jako holownik. Ale wracając do tematu to statek ten to dokumenty jakie widziałem że zbudowany został w Modlinie w 1926 r. ale w dokumentach pojawia się też data 1938. Nie wiem czy to akurat prawda. Ale wszystko wskazuje że tak.
Nie ma go w książce B. Schwarza. Informacje w tej pracy o statkach z polskim rodowodem w większości ma ode mnie. Nie ma tego statku w t III M. Michalskiego gdyż on raczej wymienił tam holowniki parowe i do tego jest tam wiele nieścisłości delikatnie mówiąc. Na temat ZGŁOWIĘDY znalazłem informacje w archiwach. Czyli reasumując:
1. Nie tego statku nie ma u Schwarza
2. Zamówiony był na rachunek polski
3. Przed 1939 r. nazywał się MODLIN
4. Nie wiem, nie widziałem nigdy PRS-u z 1938 r. Statki dostawały dokumenty na podstawie przeglądów [Komisyjne Orzeczenie o zdatności do żeglugi] wykonywały je Państwowe Zarządy Wodne. Nie znam szczegółów ale orzeczenie techniczne PRS zaczęło wchodzić na śródlądziu dopiero w 1939 r. i nie dotyczyło statków administracji wodnej.
5.Za Niemca nazywał się HYDRA
6. Raczej nie
7. Nie
8. Stocznia Modlin
9.Tam go nie ma
To odpowiedź na Andrzeja pytania. W zachowanych dokumentach Państwowego Zarządu Wodnego w Toruniu jest informacja że statek ten wydobyto dokładnie 1 maja 1946 r. z dna Wisły nie daleko Płocka. Był zniszczony w 65% i miał urwaną rufę. Ponieważ do wydobytego wraku wnosiła pretensje MW [ nie daleko wydobyto PUMĘ czyli jeden z naszych KU późniejszy "LIN". Z korespondencji wynika że ponieważ statek ten przed wojną należał do administracji wodnej zostaje we władaniu tejże administracji. Odholowany na odbudowę do Stoczni Rzecznej w Toruniu. Odbudowę finansowano z kredytu inwestycyjnego, dorobiono nową rufę i nadbudówki zachowując układ z lat przedwojennych. Silnik był o mocy 90 KM. Ciekawi mnie skąd się wzięła nazwa KOSZYKÓWKA ?. Starsi wodniacy mówili mi że statek przypominał swoim wyglądem kosz. Potem dostał nazwę ZGŁOWIĘDA. Na początku 1950 r. trafił do swojego dawnego armatora czyli PZW Płock od 1952 r. w RDW [Rejon Dróg Wodnych] Płock. W międzyczasie wymieniono mu silnik na radzieckiej produkcji 3D6 o mocy 150 KM. 16 maja 1958 r. pismem CZDW Nr TP-082/80/58 przekazany do RDW Bydgoszcz.
To tyle na razie

[Andrzej Jaskuła]

Dziękuję serdecznie. O te ex-nazwy mi przede wszystkim chodziło. Czy stocznia w Modlinie miała listę refencyjną z numerami budów? No i gdyby - hipotetycznie - statek był zbudowany w 1926, to co robił do 1938, komu podlegał?
AJ

[W.Danielewicz]

Andrzej na razie na to pytanie nie potrafię odpowiedzieć czy został zbudowany w 1926 czy 1938. Wiem tylko tyle że od początku budowy był w gestii administracji wodnej. Nie spotkałem się z listą referencyjną PZI Stocznia Modlin. Na pewno taka była.

[JB]

Mam wątpliwości, czy przed 1939 rokiem statek ten nazywał się MODLIN.
W liście z 14 sierpnia 1937 roku Biuro Dróg Wodnych Ministerstwa Komunikacji prosi Dowództwo Broni Pancernych o udzielenie zezwolenia na wykonanie naprawy pękniętej tulei cylindrowej silnika łodzi motorowej HYDRA (własność państwowa, użytkowana przez Wydział Dróg Wodnych Urzędu Wojewódzkiego Warszawskiego) w warsztatach 3. batalionu BP (Warszawa, ul. Górczewska 44).

JB

PS. Inż. Cwingman zrobił w styczniu 1937 roku spis jednostek wybudowanych w Stoczni Modlińskiej w latach 1928-1936. Liczy on 15 pozycji (20 jednostek), nie ma wśród nich HYDRY.

[JB]

Znalazłem jeszcze, że w styczniu 1936 roku Państwowy Zarząd Wodny w Warszawie przeprowadzał próby nocnego holowania z użyciem reflektorów. W ćwiczeniach brał udział holownik SIENKIEWICZ (135 KM; 7 ludzi) który ciągnął 4 puste barki (po jednej osobie na każdej z nich) i łódź motorową HYDRA (3 ludzi). Większy reflektor miał żarówkę 1000 W firmy Philips, mniejszy - 500 W innej firmy. Uzyskano średnią prędkość 5 km/godz (pod prąd) płynąc od 514 km do 478 km żeglownej Wisły.

JB

[W.Danielewicz]

Nazwa MODLIN pojawia się w dokumentach archiwalnych być może była to planowana nazwa i ostatecznie
już w trakcie budowy przemianowano statek na HYDRA. Janku piszesz łódź motorowa to ciekawe
bo w rejestrze jest określany jako holownik inspekcyjno-objazdowy. . Poza tym HYDRA vel MODLIN była już w sierpniu 1933 r.
O czym świadczy poniższe zdjęcie. Podpis jest - uczestnicy spływu kajakowego przez Polskę do morza podczas odpoczynku w Płocku
sierpień 1933 r. Wydaje mi się że HYDRA rzeczywiście mogła być zbudowana w 1926 r. Muszę jeszcze poszperać ale bodajże była ona
prototypem dla budowanych później w Modlinie holowników NUR, BEKAS i RARÓG.

[W.Danielewicz]

Znalazłem taką informacje z mojej korespondencji z ś.p. Edmundem Delkowskim z 1982 r. Pan ten był w okresie carskim współpracownikiem inż. Ćwikla, który był odpowiedziany za statki warszawskiego okręgu. W latach międzywojennych pracował jako st. inspektor ds. żeglugi w administracji wodnej. Oto co mi napisał na temat statku "Hydra".
- MODLIN - HYDRA
- nieduży statek inspekcyjny, śrubowy, motorowy, rządowy, wybudowany około 1926 r. w stoczni w Modlinie. W końcu lat dwudziestych zmienił nazwę na HYDRA.

[JB]

Przeglądając notatki z archiwów znalazłem jeszcze jedną informację o statku HYDRA. Przy ewidencjonowaniu jednostek rzecznych po II wojnie pojawiła się motorówka śrubowa HYDRA o wymiarach 20,115x3,07 m (inne niż na stronie internetowej) i silniku spalinowym M.R.N. o mocy 45 KM.
Patrząc na zdjęcie, które zamieścił Waldek ta długość wydaje się prawidłowa (stojący obok "Sokół" batalionu mostowego miał 14,5 metra długości).

JB

[Marek T]

Waldek - wśród zdjęć Randolfa Kuglera (cała seria z polskimi statkami rzecznymi podczas II WS) było jedno, przedstawiające statek (już przejęty przez Niemców) o słabo widocznej nazwie. Niemcy odcyfrowali ją jako MUDRA, ale Kugler przypuszczał, że być może ktoś przekręcił nazwę HYDRA.
Jak tę fotkę znajdę, to zamieszczę - ale Ty też powinieneś ją mieć.

[W.Danielewicz]

Znalazłem na razie jedno. Jak pisze Janek to HYDRA ze spisu ma 20,1 m. a ZGŁOWIĘDA [16,67 x 3,20]. Poza tym nie natknąłem się na statek HYDRA
po 1945 r. To znaczy na pewno nie ma go w rejestrach od 1951 r. Mógł zmienić nazwę. Trzeba będzie przeszukać spisy i może po wymiarach coś się znajdzie.

[Marek T]

Tak, to było to zdjęcie.

[W.Danielewicz]

Przeglądając swoje notatki o statkach administracji wodnej znalazłem taki oto zapis pochodzący z 1982 r.

" MODLIN "

TYP STATKU:inspekcyjny
ROK I MIEJSCE BUDOWY:nieznane
NOŚNOŚĆ:7 t
WYMIARY:
długość-ca 20,00 m,szerokość- ca. 3,10. m ,zanurzenie-?. m
SILNIKI GŁÓWNE:
1 silnik spalinowy;typ:nieznany;moc:45 KM
1 śruba;prędkość:13 km/godz.;załoga:3 ludzi

PRZEBIEG SŁUŻBY:

19.. : MODLIN - Zarząd Dróg Wodnych,Warszawa
1930: HYDRA - zmiana nazwy
1933: MODLIN - Państwowy Zarząd Wodny,Warszawa
1939.IX: - zatopiony przez własną załogę,wydobyty przez Niemców i przystosowany jako statek sztabowy jednostki saperów.
1940: HYDRA - Wehrmacht
dalszy los nieznany.

Tyle moje notatki. A teraz pozostaje zadać sobie pytanie. Czy ZGŁOWIĘDA ex KOSZYKÓWKA to dawna HYDRA administracji wodnej ?. Odpowiem sam raczej NIE. Jeżeli Janek znalazł w spisie z 1945 r. HYDRĘ o długości 20 m to nie mogła to być ZGŁOWIĘDA [16,67 m] mimo urwanej rufy. Ale w notatkach PZW Toruń przewija się nazwa HYDRA czyżby była jeszcze jedna HYDRA. ?. Na to wygląda. Czyli ZGŁOWIĘDY nie mógł zbudować Modlin.

[W.Danielewicz]

Marek mam gdzieś chyba jeszcze jedno zdjęcie HYDRY ?.